แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
พระราชบัญญัติเลือกตั้งสมาชิกสภาเทศบาล พ.ศ. 2482 มาตรา 60ซึ่งบัญญัติว่า ผู้มีหน้าที่ในการเลือกตั้งหรือเจ้าพนักงานผู้ใดมีหน้าที่จัดการอย่างใด ๆ ในการเลือกตั้งตามพระราชบัญญัตินี้จงใจไม่ปฏิบัติการตามหน้าที่ หรือกระทำการอันใดโดยเจตนาขัดขวางมิให้การเป็นไปตามกฎหมาย กฎข้อบังคับหรือคำสั่งของศาลอันเกี่ยวแก่การเลือกตั้งตามพระราชบัญญัตินี้มีความผิด ฯลฯ นั้นมุ่งประสงค์จะเอาโทษแก่ผู้มีหน้าที่ในการเลือกตั้งหรือเจ้าพนักงานผู้มีหน้าที่จัดการในการเลือกตั้งซึ่งจงใจไม่ปฏิบัติการตามหน้าที่หรือเจตนาขัดขวางมิให้เป็นไปตามกฎหมายอันเป็นความเสียหายต่อแผ่นดินและบ้านเมือง เอกชนจึงไม่ถือว่าเป็นผู้เสียหายที่จะมีอำนาจเป็นโจทก์ฟ้องบุคคลผู้ปฏิบัติหน้าที่มิชอบตามบทบัญญัตินี้ได้
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า เมื่อวันที่ 23 ธันวาคม 2510 ได้มีการเลือกตั้งสมาชิกสภาเทศบาล ตำบลหนองแค จังหวัดสระบุรี โจทก์เป็นผู้มีสิทธิออกเสียงเลือกตั้งและเป็นผู้สมัครรับเลือกตั้งสมาชิกสภาเทศบาลตำบลหนองแค เครื่องหมายประจำตัวผู้สมัครหมายเลข 51 จำเลยซึ่งขณะเกิดเหตุดำรงตำแหน่งนายอำเภอหนองแค และนายกเทศมนตรีตำบลหนองแคมีหน้าที่ดำเนินการเลือกตั้งให้เป็นไปตามกฎหมายว่าด้วยการเลือกตั้งสมาชิกสภาเทศบาล ซึ่งตามพระราชบัญญัติการเลือกตั้งสมาชิกสภาเทศบาล พ.ศ. 2482 มาตรา 29, 30 กำหนดให้เทศบาลโดยอนุมัตินายอำเภอตั้งกรรมการตรวจคะแนน กรรมการสำรอง และพนักงานคะแนน แต่ห้ามมิให้ตั้งข้าราชการประจำการหรือพนักงานเทศบาลเป็นกรรมการในตำแหน่งดังกล่าว และตามมาตรา 50, 51 กำหนดให้กรรมการตรวจคะแนนเป็นผู้อ่านบัตรและนับคะแนนการเลือกตั้งจำเลยซึ่งไม่มีอำนาจและหน้าที่ดังกล่าวได้บังอาจแย่งหน้าที่ทำการเปิดบัตรเลขคะแนนและอ่านขานนับคะแนนเสียเองจนเสร็จการนั้นโดยจงใจฝ่าฝืนกฎหมายและเจตนาที่จะไม่ให้กรรมการตรวจคะแนนได้ทำหน้าที่ให้เป็นไปตามกฎหมาย อันเป็นการปฏิบัติหน้าที่โดยมิชอบ ขอให้ลงโทษตามพระราชบัญญัติการเลือกตั้งสมาชิกสภาเทศบาลพ.ศ. 2482 มาตรา 60, 61 ประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 157 กับให้เพิกถอนสิทธิการเลือกตั้งของจำเลยมีกำหนด 4 ปี
ศาลชั้นต้นวินิจฉัยว่าการกระทำของจำเลยตามที่กล่าวหา ถือไม่ได้ว่าเป็นการกระทำโดยทุจริตอันจะเป็นความผิดตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 157 และฟ้องขอให้ลงโทษตามพระราชบัญญัติการเลือกตั้งสมาชิกสภาเทศบาล พ.ศ. 2482 โจทก์มิใช่ผู้เสียหาย พิพากษายกฟ้อง
โจทก์อุทธรณ์เฉพาะข้อกล่าวหาตามพระราชบัญญัติการเลือกตั้งสมาชิกสภาเทศบาล พ.ศ. 2482 มาตรา 60 ว่าโจทก์มีอำนาจฟ้องได้
ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน
โจทก์ฎีกาขอให้ศาลประทับฟ้องไว้พิจารณาตามพระราชบัญญัติว่าด้วยการเลือกตั้งสมาชิกสภาเทศบาลตำบล พ.ศ. 2482 มาตรา 60
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า มาตรา 60 แห่งพระราชบัญญัติการเลือกตั้งสมาชิกสภาเทศบาล พ.ศ. 2482 บัญญัติว่า “ผู้มีหน้าที่ในการเลือกตั้งหรือเจ้าพนักงานผู้ใดมีหน้าที่จัดการอย่างใด ๆ ในการเลือกตั้งตามพระราชบัญญัตินี้จงใจไม่ปฏิบัติตามหน้าที่ หรือกระทำการอันใดโดยเจตนาขัดขวางมิให้การเป็นไปตามกฎหมาย กฎข้อบังคับหรือคำสั่งของศาลอันเกี่ยวแก่การเลือกตั้งตามพระราชบัญญัตินี้มีความผิด ฯลฯ” ตามที่มาตรา 60 บัญญัติไว้เช่นนี้จะเห็นได้ว่าเป็นเรื่องมุ่งประสงค์จะเอาโทษแก่ผู้มีหน้าที่ในการเลือกตั้งหรือเจ้าพนักงานผู้มีหน้าที่จัดการในการเลือกตั้ง ซึ่งจงใจไม่ปฏิบัติการตามหน้าที่หรือเจตนาขัดขวางมิให้เป็นไปตามกฎหมายฯลฯ อันเป็นความเสียหายต่อแผ่นดินและบ้านเมือง ฉะนั้น โจทก์ซึ่งเป็นเอกชนจึงไม่ถือว่าเป็นผู้เสียหายตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา 28(2) อันจะมีอำนาจฟ้องให้ลงโทษบุคคลใดตามมาตรา 60 นี้ได้
พิพากษายืน
