แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
เงินมัดจำที่ผู้ซื้อให้ไว้เมื่อผู้ซื้อผิดนัดผู้ขายริบได้และยังมีอำนาจเรียกให้ผู้ซื้อชำระราคาหรือเรียกให้ใช้ค่าเสียหายก็ได้ ผู้ซื้อผิดนัดผู้ขายได้ค่าเสียหายแล้วจะเรียกค่าเสียหายซ้ำอีกไม่ได้
ย่อยาว
คดีนี้ข้อเท็จจริงได้ความว่าจำเลยได้ทำสัญญาซื้อที่ดินจากโจทก์เป็นราคา ๑๒๐๐ บาท แลจำเลยได้วางเงินมัดจำไว้แล้ว ๒๐ บาท ภายหลังจำเลยผิดสัญญาไม่ชำระราคาตามที่ตกลงโจทก์จะมีสิทธิขอให้ศาลบังคับจำเลยรับผิดชอบได้เพียงใด
ศาลฎีกาตัดสินในปัญหาข้อ ๑ ว่า เมื่อจำเลยผิดนัดไม่ชำระราคา โจทก์มีอำนาจริบเงินมัดจำได้ตามประมวลแพ่งฯม. ๓๘๒ และตาม ม. ๒๑๓ ยังให้อำนาจโจทก์ที่จะขอให้จำเลยชำระราคาค่าซื้อที่ดิน หรือมิฉะนั้นก็ให้ใช้ค่าเสียหายได้ด้วย ในข้อ ๒ ถ้าจำเลยไม่รับซื้อที่ดินจำเลยต้องรับใช้ค่าเสียหายตามราคาตลาดที่ตำจากลำดับราคาแห่งเวลาที่ตกลงซื้อขายกัน ก็เป็นการสมควรแล้ว ส่วนในข้อ ๓ ที่ศาลล่างให้จำเลยเสียเงิน ๖๐ บาท ค่าที่จำเลยทำนาของโจทก์ ๑ ปี นั้นเห็นว่าไม่ควรรับบังคับให้เสียซ้ำอีก เพราะการที่จำเลยเข้าทำนาก็อยู่ในข้อเงื่อนไขของการซื้อขายกัน เมื่อจำเลยผิดสัญญาโจทก์ได้ค่าเสียหายตามราคาที่ดินเป็นเกณฑ์กำหนดก็เสมือนได้ผลเท่ากันกับโจทก์ขายนาของโจทก์ไปแล้ว
