แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
การเปลี่ยนตัวบุคคลซึ่งได้รับมอบหมายให้เป็นผู้จัดการสมาคมต้องแจ้งแก่นายทะเบียนเพื่อจดทะเบียนภายในสิบสี่วันนับแต่วันที่ได้เปลี่ยนตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1284 เมื่อผู้ที่ได้รับเลือกเป็นนายกสมาคมยังมิได้จดทะเบียนการเปลี่ยนแปลงผู้ที่ได้รับเลือกดังกล่าวย่อมไม่ใช่ผู้จัดการหรือผู้แทนอื่น ๆ ของสมาคมซึ่งเป็นนิติบุคคลตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญามาตรา 5(3) สมาชิกของสมาคมไม่ใช่ผู้เสียหายในความผิดที่กระทำต่อสมาคม.
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า โจทก์ที่ 2 เป็นสมาชิกของโจทก์ที่ 1 ซึ่งเป็นสมาคมและเป็นนิติบุคคลตามกฎหมาย และได้รับเลือกตั้งโดยที่ประชุมใหญ่สามัญประจำปีให้เป็นนายกสมาคมของโจทก์ที่ 1 เมื่อวันที่ 3กุมภาพันธ์ 2528 โจทก์ที่ 2 ได้รับมอบดวงตราตำแหน่งนายกสมาคมโจทก์ที่ 1 โจทก์ที่ 2 จึงมีอำนาจกระทำการในนามของโจทก์ที่ 1 โดยการลงชื่อโจทก์ที่ 2 และประทับตราดังกล่าว จำเลยเป็นเลขานุการของโจทก์ที่ 1 ระหว่างวันที่ 26 กุมภาพันธ์ 2529 ถึงวันที่ 8กุมภาพันธ์ 2530 เวลากลางวันและกลางคืนต่อเนื่องกัน จำเลยซึ่งโจทก์ทั้งสองให้ควบคุมการเงินได้ทำเอกสารปลอม โดยไม่ทำหลักฐานการประชุมซึ่งแสดงว่าโจทก์ที่ 1 มีกำไรให้สมาชิกรับทราบ และว่ากล่าวโจทก์ที่ 2 ด้วยถ้อยคำไม่สุภาพ โจทก์ที่ 2 จึงมีคำสั่งให้จำเลยพ้นจากหน้าที่ตั้งแต่วันที่ 27 กุมภาพันธ์ 2529 ต่อมาโจทก์ทั้งสองทราบและพบว่า จำเลยได้ยื่นหลักฐานต่อเจ้าพนักงานกองตำรวจสินติบาลมีตราประทับที่ไม่ใช่ดวงตราแท้จริงของโจทก์ที่ 1 เจ้าพนักงานหลงเชื่อและรับจดทะเบียนตามเอกสารเท็จ ทำให้โจทก์ทั้งสองได้รับความเสียหาย และจำเลยยังได้ดูหมิ่นโจทก์ที่ 2 ทำให้โจทก์ที่ 2 ได้รับความเสียหายด้วย ขอให้ลงโทษจำเลยตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 172, 264, 265, 267, 268,326, 328, 90 และ 91
ศาลชั้นต้นไต่สวนมูลฟ้องแล้วเห็นว่าคดีโจทก์ไม่มีมูล พิพากษายกฟ้อง
โจทก์ทั้งสองอุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน
โจทก์ทั้งสองฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยปัญหาข้อกฎหมายว่าประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา 5 บัญญัติว่า บุคคลเหล่านี้จัดการแทนผู้เสียหายได้ ฯลฯ
(3) ผู้จัดการหรือผู้แทนอื่น ๆ ของนิติบุคคล เฉพาะความผิดซึ่งกระทำลงแก่นิติบุคคลนั้น
และประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1284 บัญญัติว่าการเปลี่ยนตัวบุคคลซึ่งได้รับมอบหมายเป็นผู้จัดการสมาคมนั้นต้องแจ้งแก่นายทะเบียนเพื่อจดทะเบียนภายในสิบสี่วันนับแต่วันที่ได้เปลี่ยน ดังนี้ แม้โจทก์ที่ 2 ได้รับเลือกเป็นนายกสมาคมของโจทก์ที่ 1 แต่ปรากฏว่ายังไม่ได้มีการจดทะเบียนเปลี่ยนแปลงให้โจทก์ที่ 2เป็นนายกสมาคมของโจทก์ที่ 1 โจทก์ที่ 2 จึงไม่ใช่ผู้จัดการหรือผู้แทนอื่น ๆ ของโจทก์ที่ 1 ซึ่งเป็นนิติบุคคล และแม้โจทก์ที่ 2 จะเป็นสมาชิกของโจทก์ที่ 1 โจทก์ที่ 2 ก็ไม่มีอำนาจฟ้องคดีแทนโจทก์ที่ 1 ส่วนที่โจทก์ทั้งสองฎีกาว่า โจทก์ที่ 2 ฟ้องจำเลยเป็นความผิดต่อส่วนตัวด้วยนั้น เห็นว่า โจทก์ที่ 2 ในฐานะสมาชิกสมาคมย่อมไม่ใช่ผู้เสียหายในความผิดที่กระทำต่อสมาคม โจทก์ที่ 2จึงไม่มีอำนาจฟ้องเช่นเดียวกัน
พิพากษายืน.
