แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
กรรมการป้องกันการค้ากำไรเกินควรที่ข้าหลวงประจำจังหวัดตั้งขึ้นตาม ม.6 แห่งกฎหมายนี้เป็นการตั้งเฉพาะตัวบุคคลที่ดำรงตำแหน่งนั้นๆถ้าบุคคลผู้ดำรงตำแหน่งคงอยู่ปฏิบัติหน้าที่ราชการแล้ว อำนาจของผู้แทนของบุคคลตามตำแหน่งนั้นๆ ที่จะเข้าประชุมเกี่ยวกับกิจการตามกฎหมาย นี้ หาเกิดขึ้นไม่
ม.8 แห่งกฎหมายนี้ให้อำนาจคณะกรรมการหลายประการ แต่ละประการไม่จำต้องใช้บังคับพร้อมกันทั้งหมดความเหมาะสมมีเพียงใด ก็เป็นเรื่องที่คณะกรรมการจะต้องมีมติให้ถูกต้องเป็นรายๆ ไป
ตาม ม.16 แห่งกฎหมายนี้ แม้คณะกรรมการจะได้มีมติกำหนดราคาสูงสุดไว้ก็ตาม แต่ก็ไม่บังคับว่า ผู้ขายจะขายต่ำกว่าราคานั้นไม่ได้เพียงบังคับว่าอย่าขายให้เกินราคาสูงสุดที่เจ้าหน้าที่กำหนด
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่าอาศัยอำนาจตามความใน ม. 8 พ.ร.บ.ป้องกันการค้ากำไรเกินควร พ.ศ. 2490 คณะกรรมการส่วนจังหวัดป้องกันการค้ากำไรเกินควร จังหวัดเพชรบุรี ได้ออกประกาศฉบับที่ 21 พ.ศ. 2495 ลงวันที่ 26 มิถุนายน 2495 ระบุว่า เนื้อสุกรชำแหละทุกชนิดเป็นสิ่งของที่ห้ามค้ากำไรเกินควรและห้ามมิให้ผู้ใดในเขตท้องที่ทุกอำเภอในจังหวัดเพชรบุรีขายเนื้อสุกรและมันสุกรเกินกว่าราคาที่กำหนดไว้ และให้ผู้ขายสิ่งของที่ควบคุมดังกล่าวแล้วทำป้ายแสดงราคาเป็นภาษาไทย และกำหนดขนาดตัวอักษรในป้ายไว้ ณ ที่ซึ่งจำหน่ายโดยเปิดเผยให้ผู้ซื้อเห็นได้ชัดเจน และจำเลยฝ่าฝืน
จำเลยต่อสู้ว่า จำเลยได้ทำป้ายแสดงราคาเนื้อสุกรชำแหละไว้แล้ว และประกาศคณะกรรมการป้องกันการค้ากำไรเกินควรดังกล่าวไม่ชอบด้วยกฎหมาย
ศาลจังหวัดเพชรบุรีเชื่อว่า จำเลยได้ขายเนื้อสุกรชำแหละโดยไม่มีป้ายแสดงราคาติดไว้ ณ ที่จำหน่าย แต่ข้อกฎหมายเห็นว่าประกาศคณะกรรมการส่วนจังหวัดป้องกันการค้ากำไรเกินควรจังหวัดเพชรบุรี ฉบับที่ 21 พ.ศ. 2495 ลงวันที่ 6 มิถุนายน 2495 ดังกล่าวไม่ชอบด้วย พ.ร.บ.ป้องกันการค้ากำไรเกินควร พ.ศ. 2490 ม. 7, 8 ผู้ฝ่าฝืนประกาศฉบับนี้ไม่มีความผิดตามฟ้อง ให้ยกฟ้อง
โจทก์อุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน
โจทก์ฎีกาในปัญหาข้อกฎหมาย
โจทก์ฎีกาข้อกฎหมายข้อแรกว่า ผู้แทนกรรมการส่วนจังหวัดฯ ที่เข้าประชุม 3 นาย เป็นผู้รักษาราชการแทนตัวกรรมการ มีอำนาจเช่นเดียวกันตาม พ.ร.บ.ระเบียบบริหารราชการแผ่นดิน ศาลฎีกาเห็นว่าตามคำสั่งข้าหลวงประจำจังหวัดเพชรบุรี ตั้งกรรมการป้องกันการค้ากำไรเกินควร เป็นการตั้งเฉพาะตัวบุคคลที่ดำรงตำแหน่งนั้น ๆ พ.ร.บ.ระเบียบบริหารราชการแผ่นดิน ม. 49 ที่บัญญัติให้ผู้ปฏิบัติหน้าที่แทนมีอำนาจหน้าที่ได้เช่นเดียวกับผู้ดำรงตำแหน่งจะต้องได้ความว่า ผู้ดำรงตำแหน่งอื่นรักษาราชการแทนซึ่งโจทก์มิได้สืบแสดงไว้เลย เพราะถ้าผู้ดำรงตำแหน่งคงอยู่ปฏิบัติหน้าที่ราชการแล้ว อำนาจของผู้แทนหาเกิดขึ้นไม่ ฎีกาโจทก์ข้อนี้เป็นอันตกไป
ฎีกาโจทก์ข้อหลังว่า เมื่อคณะกรรมการส่วนจังหวัดฯ ได้ประกาศราคาสูงสุดให้จำหน่ายเนื้อสุกรชำแหละแล้ว ป้ายแสดงราคาเนื้อสุกรจำเลยก็มีหน้าที่ต้องทำติดตั้งไว้ ณ ที่จำหน่ายโดยเปิดเผยคู่กันไปด้วย ศาลฎีกาเห็นว่า พ.ร.บ.ป้องกันการค้ากำไรเกินควร พ.ศ. 2490 ม. 8 ให้อำนาจคณะกรรมการหลายประการ แต่ละประการไม่จำต้องใช้บังคับพร้อมกันทั้งหมด ความเหมาะสมมีเพียงใดก็เป็นเรื่องที่คณะกรรมการจะต้องมีมติให้ถูกต้องเป็นราย ๆ ไป และตาม ม. 16 แม้คณะกรรมการจะได้มีมติกำหนดราคาสูงสุดไว้ก็ตาม แต่ก็ไม่บังคับว่าผู้ขายจะขายต่ำกว่าราคานั้นไม่ได้ เพียงแต่บังคับว่าอย่าขายให้เกินราคาสูงสุดที่เจ้าหน้าที่กำหนด เมื่อเป็นเช่นนี้ จึงไม่มีทางให้เห็นว่า การกำหนดราคาสูงสุดกับการทำป้ายแสดงราคาเป็นเรื่องที่จะต้องทำคู่กัน
ศาลฎีกาพิพากษายืน ให้ยกฎีกาโจทก์
