แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
การฟ้องคดีล้มละลายเป็นการฟ้องเพื่อตั้งหลักฐานสิทธิเรียกร้องด้วย ไม่ใช่เป็นเพียงการฟ้องเพื่อให้จัดการทรัพย์สินของลูกหนี้ผู้ล้มละลายแต่อย่างเดียว จึงมีผลให้อายุความสะดุดหยุดลง
การที่ศาลสั่งจำหน่ายคดีตามคำแถลงของโจทก์คดีล้มละลาย เพื่อโจทก์จะไปขอรับชำระหนี้ในคดีล้มละลายสำนวนอื่นนั้น กรณีไม่เข้ามาตรา 175 แห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์อายุความจึงเริ่มนับใหม่ตั้งแต่วันที่ศาลสั่งจำหน่ายคดี
ย่อยาว
ได้ความว่าผู้ร้องเป็นพ่อค้า ได้ขายเครื่องอะไหล่ยนต์ให้แก่จำเลยตั้งแต่วันที่ ๒๐ พฤษภาคม ๒๕๐๘ ถึงวันที่ ๒ ธันวาคม ๒๕๐๘ เป็นเงินที่จำเลยยังไม่ได้ชำระ ๕,๕๔๗ บาท เมื่อวันที่ ๒๕ กรกฎาคม ๒๕๑๐ ผู้ร้องได้ยื่นฟ้องจำเลยเป็นคดีล้มละลาย ตามคดีหมายเลขแดงที่ ๑๐๘/๒๕๑๐ ของศาลแพ่ง ต่อมาศาลพิพากษาคดีนี้ให้จำเลยล้มละลาย ผู้ร้องได้แถลงขอให้ศาลจำหน่ายคดีหมายเลขแดงที่ ๑๐๘/๒๕๑๐ นั้นเพื่อมาขอรับชำระหนี้ในคดี ศาลสั่งจำหน่ายคดีเมื่อวันที่ ๒๕ กันยายน ๒๕๑๐ ครั้นวันที่ ๒๑ พฤศจิกายน ๒๕๑๐ ผู้ร้องขอรับชำระหนี้ ได้ยื่นคำขอต่อเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ ปรากฏว่าหนี้ตามใบสั่งซื้อสินค้าและใบส่งสินค้าฉบับระหว่างวันที่ ๒๐ พฤษภาคม ๒๕๐๘ ถึงวันที่ ๑๙ พฤศจิกายน ๒๕๐๘ รวม ๒๘ ฉบับเป็นเงิน ๔,๗๕๑ บาท นั้น นับถึงวันยื่นคำขอรับชำระหนี้ เป็นระยะเวลาเกินกว่า ๒ ปีแล้ว มีปัญหาว่า การที่ผู้ร้องฟ้องคดีล้มละลาย (คดีแดงที่ ๑๐๘/๒๕๑๐) จะถือเป็นการฟ้องเพื่อตั้งหลักฐานแห่งสิทธิเรียกร้องหรือเพื่อให้ใช้หนี้ตามที่เรียกร้องหรือไม่ และการที่ศาลสั่งจำหน่ายคดี จะไม่นับเป็นเหตุให้อายุความสะดุดหยุดลงหรือไม่
ศาลฎีกาเห็นว่า การฟ้องคดีล้มละลายก็เป็นการฟ้องคดีเพื่อตั้งหลักฐานสิทธิเรียกร้องตามมาตรา ๑๗๓ แห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ เพราะเมื่อศาลสั่งพิทักษ์ทรัพย์ลูกหนี้เด็ดขาดแล้ว ก็เป็นหลักฐานเพื่อที่ผู้ร้องขอรับชำระหนี้จะได้ยื่นคำขอรับชำระหนี้ต่อเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ต่อไป หาใช่เป็นเพียงการฟ้องเพื่อให้จัดการทรัพย์สินของลูกหนี้ (ผู้ล้มละลาย) แต่อย่างเดียว ดังที่เจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ฎีกาไม่ การฟ้องคดีล้มละลายจึงมีผลให้อายุความสะดุดหยุดลง
เหตุที่จะไม่นับว่าอายุความสะดุดหยุดลงตามประมวลผลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา ๑๗๔ จะต้องปรากฏว่าโจทก์ได้ถอนฟ้องหรือละทิ้งคดีหรือต้องยกฟ้อง อย่างใดอย่างหนึ่ง แต่คดีนี้ได้ความว่าศาลสั่งจำหน่ายคดีตามคำแถลงของผู้ร้องเพื่อจะไปขอรับชำระหนี้ต่อเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ ซึ่งหาเข้ากรณีใดกรณีหนึ่งตามมาตรา ๑๗๔ ไม่และแม้จะไม่มีการแถลงขอให้จำหน่ายคดี ศาลก็ต้องจำหน่ายคดีอยู่แล้ว ตามพระราชบัญญัติล้มละลาย พ.ศ. ๒๔๘๓ มาตรา ๑๕ ที่เจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ฎีกาว่า การที่ศาลอนุญาตให้จำหน่ายคดีตามคำแถลงของเจ้าหนี้ ย่อมถือได้ว่าเท่ากับไม่เคยมีการฟ้องคดีล้มละลายมาก่อนเลยนั้น ไม่มีกฎหมายสนับสนุน คงมีแต่กรณีทิ้งฟ้องหรือถอนฟ้องเท่านั้นที่ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา ๑๗๖ บัญญัติว่ากระทำให้คู่ความกลับคืนสู่ฐานะเดิมเสมือนหนึ่งมิได้มีการยื่นฟ้องเลย เมื่อศาลสั่งจำหน่ายคดีล้มละลายเมื่อวันที่ ๒๕ กันยายน ๒๕๑๐ อายุความก็เริ่มนับใหม่แต่วันที่ศาลสั่งจำหน่ายคดี ผู้ร้องยื่นคำขอรับชำระหนี้เมื่อวันที่ ๒๑ พฤศจิกายน ๒๕๑๐ จึงยังไม่ขาดอายุความ ๒ ปี
พิพากษายืน ให้ผู้ร้องได้รับชำระหนี้ ๔,๗๕๑ บาทนั้น พร้อมทั้งดอกเบี้ยด้วย
