แหล่งที่มา : สำนักงานเลขานุการคณะกรรมการวินิจฉัยฯ
ย่อสั้น
คดีที่ผู้ฟ้องคดีทั้งสามเป็นเอกชน ยื่นฟ้อง กรมพัฒนาสังคมและสวัสดิการ ที่ ๑ อธิบดีกรมพัฒนาสังคมและสวัสดิการ ที่ ๒ กรมที่ดิน ที่ ๓ อธิบดีกรมที่ดิน ที่ ๔ สำนักงานที่ดินจังหวัด ที่ ๕ เจ้าพนักงานที่ดินจังหวัด ที่ ๖ ผู้ถูกฟ้องคดี ซึ่งเป็นหน่วยงานทางปกครองและเจ้าหน้าที่ของรัฐ ตามพระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครองและวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ มาตรา ๓ อ้างว่า ผู้ฟ้องคดีทั้งสามเป็นบุตรของนาย อ. (บิดา) ซึ่งเป็นสมาชิกนิคมสร้างตนเองและได้รับการจัดสรรที่ดินให้ทำประโยชน์ตามหนังสือแสดงการทำประโยชน์ (น.ค. ๑) เลขที่ ๗๘๑ เมื่อบิดาเสียชีวิต ผู้ฟ้องคดีทั้งสามได้เข้าครอบครองที่ดินดังกล่าวเรื่อยมา แต่เจ้าหน้าที่ของผู้ถูกฟ้องคดีที่ ๑ ออกหนังสือแสดงการทำประโยชน์ (น.ค. ๓) เลขที่ ๑๑๒๐ ให้แก่นาง ม. (พี่สาวของผู้ฟ้องคดีทั้งสาม) ซึ่งมิได้ครอบครองและทำประโยชน์ในที่ดินแปลงพิพาท อันเป็นการออกหลักฐาน น.ค. ๓ โดยผิดพลาดคลาดเคลื่อน และผู้ถูกฟ้องคดีที่ ๓ ที่ ๔ และที่ ๕ ได้ออกหลักฐานโฉนดที่ดินเลขที่ ๑๔๓๑๙ โดยอาศัยหลักฐานตาม น.ค. ๓ ให้แก่นาง ม. จึงไม่ชอบด้วยกฎหมาย ขอให้ศาลพิพากษาหรือมีคำสั่งเพิกถอน น.ค. ๓ เลขที่ ๑๑๒๐ และเพิกถอนโฉนดที่ดินเลขที่ ๑๔๓๑๙ และให้ผู้ถูกฟ้องคดีที่ ๓ ถึงที่ ๖ ระงับการจดทะเบียนสิทธิและนิติกรรมในโฉนดที่ดินเลขที่ ๑๔๓๑๙ ส่วนผู้ถูกฟ้องคดีทั้งหกให้การว่า กรณีเป็นการพิจารณาคัดเลือกทายาทโดยธรรมและมีคุณสมบัติตามพระราชบัญญัติจัดที่ดินเพื่อการครองชีพ พ.ศ. ๒๕๑๑ ไม่ปรากฏว่าผู้ฟ้องคดีและพวกคัดค้านการออก น.ค. ๓ เลขที่ ๑๑๒๐ ให้แก่นาง ม. การออกโฉนดที่ดินเลขที่ ๑๔๓๑๙ ให้แก่นาง ม. จึงชอบด้วยกฎหมาย ดังนี้ ประเด็นข้อพิพาทในคดีนี้จึงมีว่า การที่เจ้าหน้าที่ของผู้ถูกฟ้องคดีที่ ๑ และที่ ๒ ออก น.ค. ๓ เลขที่ ๑๑๒๐ ให้แก่นาง ม. โดยเห็นว่า เป็นทายาทโดยธรรมและมีคุณสมบัติ ตามมาตรา ๒๒ , ๓๐ แห่งพระราชบัญญัติจัดที่ดินเพื่อการครองชีพ พ.ศ. ๒๕๑๑ เป็นการกระทำที่ชอบด้วยกฎหมายหรือไม่ และการที่เจ้าหน้าที่ของผู้ถูกฟ้องคดีที่ ๓ ที่ ๔ และที่ ๕ ได้ออกโฉนดที่ดินเลขที่ ๑๔๓๑๙ ให้แก่นาง ม. โดยอาศัยหลักฐาน น.ค. ๓ ดังกล่าวเป็นการชอบด้วยกฎหมายหรือไม่ ข้อพิพาทในคดีนี้จึงเป็นคดีพิพาทที่ขอให้ศาลตรวจสอบความชอบด้วยกฎหมายของ น.ค. ๓ เลขที่ ๑๑๒๐ และโฉนดที่ดินเลขที่ ๑๔๓๑๙ ซึ่งเป็นคำสั่งทางปกครอง โดยศาลจำต้องพิจารณาว่า ผู้ฟ้องคดีทั้งสามหรือนาง ม. เป็นผู้มีคุณสมบัติที่จะได้รับสิทธิในการเข้าทำประโยชน์ในที่ดินแปลงพิพาท อันเป็นปัญหาเกี่ยวกับคุณสมบัติของบุคคลที่จะได้รับคัดเลือกให้เข้าเป็นสมาชิกนิคมสร้างตนเองแทนสมาชิกนิคมสร้างตนเองผู้ตาย มิใช่คดีพิพาทเกี่ยวกับสิทธิในที่ดิน ข้อพิพาทในคดีนี้จึงเป็นคดีพิพาทเกี่ยวกับการที่หน่วยงานทางปกครองหรือเจ้าหน้าที่ของรัฐกระทำการโดยไม่ชอบด้วยกฎหมาย ตามมาตรา ๙ วรรคหนึ่ง (๑) แห่งพระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครองและวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ ที่อยู่ในอำนาจพิจารณาพิพากษาของศาลปกครอง
