แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
ครอบครองที่ดินมาเกิน 10 ปี โดยมิได้นำสิทธินี้ไปจดทะเบียนจะใช้ยันบุคคลอื่นที่ได้ที่ดินนั้นมาโดยเสียค่าตอบแทนและโดยทุจริต ทั้งได้จดทะเบียนแล้วไม่ได้ ซื้อขายที่ดินโดยทำหนังสือกันเองย่อมเป็นโมฆะ ตามประมวลแพ่งฯ ม. 115 เพราะผิดแบบ (ซื้อ ขาย เมื่อ พ.ศ. 2467)
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องขับไล่จำเลยออกจากที่ดินซึ่งอ้างว่าเป็นของโจทก์
ทางพิจารณาได้ความว่าที่ดินแปลงนี้เดิมเป็นของ ค. มีโฉนดตราแดงในปี พ.ศ. ๒๔๗๑ ค. ได้รับโฉนดอย่างใหม่ในปี พ.ศ. ๒๔๗๒ ค. ได้ไปโอนขายที่รายนี้ให้โจทก์ตามระเบียบข้อต่อสู้ของจำเลยมีว่าได้ซื้อที่รายนี้ไว้จาก ค เมื่อ พ.ศ. ๒๔๖๗ โดยทำหนังสือกันเองและได้ใช้อำนาจครอบครองมาได้ ๑๓ ปีแล้ว
ศาลอุทธรณ์พิพากษาว่าจำเลยจะอ้างสิทธิที่มิได้จดทะเบียนขึ้นต่อสู้กับโจทก์ผู้ได้สิทธิมาโดยเสียค่าตอบแทนและโดยสุจริตทั้งได้จดทะเบียนสิทธิแล้วมิได้ตามประมวลแพ่ง ฯ ม. ๑๒๙๙ พิพากษาให้ขับไล่จำเลย
ศาลฎีกาตัดสินว่าตามประมวลแพ่ง ฯ ม. ๑๒๙๙ วรรค ๒ ผู้ใดจะได้มาซึ่งที่ดินโดยไม่ได้จดทะเบียนแล้วจะใชัยันบุคคลอื่นที่ได้สิทธิมาโดยเสียค่าตอบแทนและโดยสุจริตกับได้จดทะเบียนแล้วไม่ได้ ข้อที่จำเลยอ้างว่าโจทก์กับ ค.เจ้าของเดิมสมคบกันฉ้อโกงจำเลย ๆ ก็ไม่มีพะยานในข้อนี้ ฉะนั้นจำเลยจะยกข้อครอบครองที่ดินมากกว่า ๑๐ ปีล้างสิทธิของโจทก์ไม่ได้ และแม้จำเลยจะเถียงว่าได้ซื้อที่ดินรายนี้มาซึ่งเป็นนิติกรรมไม่เข้า ม. ๑๒๙๙ แต่การซื้อขายก็ทำไม่ถูกแบบ เป็นโมฆะตามมาตรา ๑๑๕ แห่งประมวลแพ่งฯ จึงพิพากษายืนตามศาลอุทธรณ์
