แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
โจทก์มีบ่อน้ำกินคือบ่อพิพาทซึ่งเป็นทรัพย์สินสำหรับพลเมืองใช้ร่วมกัน โจทก์ใช้บ่อน้ำบ่อนี้เสมอมา จำเป็นแก่ความเป็นอยู่ของโจทก์ จำเลยกระทำการให้น้ำในบ่อไม่มีให้โจทก์ใช้เช่นเคย ดังนี้ ถือได้ว่าโจทก์เสียหายเป็นพิเศษ มีอำนาจฟ้องคดีได้
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่าโจทก์มีภูมิลำเนาอยู่บ้านเมืองเก่า ตำบลในเมือง อำเภอเมืองขอนแก่น ราษฎรบ้านเมืองเก่ามีบ่อน้ำกิน (บ่อพิพาท) ชื่อบ่อน้ำโนนหนองวัด อยู่ห่างหมู่บ้านประมาณ ๔ เส้น มีทางเดิน (ทางพิพาท) เข้าไปตักน้ำในบ่อยาวประมาณ ๑ เส้นเศษ ชาวบ้านใช้บ่อน้ำและทางพิพาทร่วมกันมากว่า ๑๐๐ ปีย่อมเป็นทรัพย์สินสำหรับพลเมืองใช้ร่วมกันโจทก์และราษฎรอื่นได้บูรณะซ่อมแซมโดยร่วมกันออกแรงออกเงินหลายครั้ง เมื่อเดือนเมษายน ๒๕๐๗ บ่อพิพาทตื้นเขิน โจทก์และราษฎรช่วยกันออกเงินซ่อม จำเลยขัดขวาง และจำเลยขุดบ่อน้ำ ๑ บ่อห่างบ่อพิพาทประมาณ ๕๐ เซนติเมตร เป็นการแย่งเอาน้ำจากบ่อพิพาท และอุดทางน้ำไม่ให้ไหลเข้าไปในบ่อ แล้วจำเลยถือเอาประโยชน์โดยขายน้ำในบ่อที่จำเลยขุดให้ชาวบ้าน และขอออก น.ส.๓ เพื่อถือกรรมสิทธิ์บ่อน้ำและทางพิพาท โจทก์มีส่วนได้รับความเสียหาย ขอให้สั่งว่าบ่อน้ำ ที่ดินรอบบริเวณบ่อน้ำ รวมทั้งทางเดินเข้าบ่อพิพาทเป็นทรัพย์สินสำหรับพลเมืองใช้ร่วมกัน เป็นที่สาธารณสมบัติของแผ่นดินห้ามมิให้จำเลยและบริวารเข้าเกี่ยวข้องถือกรรมสิทธิ์ต่อไป ให้จำเลยทำลายรื้อถอนกลบบ่อน้ำที่จำเลยขุด
ศาลชั้นต้นตรวจฟ้องและสั่งว่า ในฟ้องไม่ได้แสดงว่าโจทก์ได้รับความเสียหายเป็นพิเศษอย่างไร มีคำสั่งให้ยกฟ้อง
เมื่อศาลชั้นต้นยกฟ้องแล้วในวันเดียวกันนั้น โจทก์ยื่นคำร้องว่าผู้ว่าราชการจังหวัดขอนแก่น โดยตำแหน่งย่อมเป็นผู้เสียหายและผู้แทนพลเมือง มีหน้าที่ปกครองรักษาทรัพย์ขอให้เรียกผู้ว่าราชการจังหวัดเข้าเป็นโจทก์ร่วม ศาลชั้นต้นให้ยกคำร้อง
โจทก์อุทธรณ์ ในระหว่างพิจารณาคดีของศาลอุทธรณ์ โจทก์บางคนรวม ๒๑ คนขอถอนตนไม่ติดใจเป็นโจทก์ดำเนินคดีต่อไป ศาลอุทธรณ์อนุญาตให้ถอนอุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์เห็นว่า โจทก์ฟ้องโจทก์บรรยายไว้ชัดแจ้งถือได้ว่าโจทก์ได้รับความเสียหายเป็นพิเศษ มีอำนาจฟ้องได้ แต่ในข้อที่ให้เรียกผู้ว่าราชการจังหวัดมาเป็นโจทก์ร่วม เป็นเรื่องที่โจทก์จะต้องยื่นคำร้องต่อศาลชั้นต้นก่อนศาลชั้นต้นมีคำพิพากษา พิพากษาแก้คำสั่งชั้นต้นให้รับฟ้องโจทก์ที่ไม่ได้ถอนอุทธรณ์ไว้ดำเนินการต่อไป นอกจากที่แก้ (คือที่เกี่ยวกับโจทก์ที่ขอถอนอุทธรณ์) คงให้เป็นไปตามคำพิพากษาศาลชั้นต้น
จำเลยทั้งสองฎีกา
ศาลฎีกาเห็นว่าความสำคัญของฟ้องมีว่า โจทก์มีบ่อน้ำกินคือบ่อพิพาทซึ่งเป็นทรัพย์สินสำหรับพลเมืองใช้ร่วมกัน โจทก์ใช้บ่อนี้เสมอมา จำเป็นแก่ความเป็นอยู่ของโจทก์ จำเลยกระทำการให้น้ำในบ่อไม่มีให้โจทก์ใช้เช่นเคย ดังนี้ถือได้ว่าโจทก์เสียหายเป็นพิเศษแล้ว มีอำนาจฟ้องคดีได้
พิพากษายืน
