แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
โจทก์ฟ้องว่าที่พิพาทเป็นของโจทก์จำเลยอาศัยขอให้ขับไล่จำเลยต่อสู้ว่าเป็นของจำเลยที่พิพาทเดิมเป็นของบรรพบุรุษของสามีจำเลยได้ครอบครองโดยสงบเปิดเผยตกทอดสืบมาจนถึงจำเลย
ดังนี้ชั้นพิจารณาจำเลยนำสืบถึงนางเผื่อนว่า (มารดาสามีจำเลย)ได้เคยร้องคัดค้านเกี่ยวกับที่พิพาทไว้อย่างไรนั้นย่อมสืบได้ ไม่เป็นการนอกฟ้องนอกประเด็นเพราะการสืบถึงเรื่องคัดค้านในกรณีนี้ก็คือการสืบถึงเหตุที่มาแห่งการครอบครองโดยสงบและเปิดเผยนั้นเอง
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่าเดิมที่ดินโฉนดเลขที่ 6797 จังหวัดนนทบุรี เป็นของนางด้วง นางบัว และนางผึ้ง ต่อมาได้โอนทะเบียนแก้โฉนดหลายครั้งบัดนี้ที่ดินรายนี้เป็นของโจทก์ ครอบครองตลอดมา ราว 40 ปีมานี้นายสดนางเผื่อนได้ขออาศัยปลูกเรือนอยู่ จากนางด้วง นางบัว และนางผึ้งจำเลยก็อยู่ร่วมเรือนเดียวกับนายสดนางเผื่อนในฐานะบริวารเมื่อที่ดินโอนกรรมสิทธิ์มาเป็นของนายฟ้อน นางคำ นางแหร่มและโจทก์ทั้งสาม จำเลยกับนายจัน (สามี) ก็ได้รับความยินยอมให้อาศัยอยู่ต่อมาพ.ศ. 2495 จำเลยปลูกเรือนใหม่โดยมิได้รับอนุญาตจากโจทก์ห้ามจำเลยไม่ฟังขอให้พิพากษาแสดงว่าที่พิพาทเป็นของโจทก์จำเลยและบริวารอยู่ในฐานะอาศัยให้จำเลยรื้อเรือนออกจากที่พิพาท
จำเลยต่อสู้ว่าที่พิพาทเป็นของจำเลย ๆ มิได้อาศัยใคร เดิมที่แปลงนี้เป็นของบรรพบุรุษของนายจันสามีจำเลยได้ครอบครองโดยสงบเปิดเผยตกทอดกันสืบมาจนเป็นของจำเลย และจำเลยคงครอบครองมาจนบัดนี้เกิน 10 ปี
ศาลชั้นต้นและศาลอุทธรณ์พิพากษาว่าที่ดินภายในเส้นสีเขียวตามแผนที่วิวาทศาลหมาย 1 เป็นกรรมสิทธิ์ของโจทก์ นางเผื่อน นายสดและจำเลยซึ่งอาศัยสืบสิทธิมาจากนายสด นางเผื่อนอยู่ในที่ดินในฐานะอาศัย หาใช่เป็นการครอบครองโดยปรปักษ์ไม่ ให้จำเลยรื้อเรือนทั้งสองหลังออกจากที่พิพาท
จำเลยฎีกา
ศาลฎีกาฟังว่าที่พิพาทภายในเส้นสีเขียวเป็นของจำเลยครอบครองสืบต่อมาจากบรรพบุรุษ ส่วนข้อที่โจทก์คัดค้านว่าจำเลยไม่ได้ให้การถึงเรื่องนางเผื่อนร้องคัดค้านไว้ การนำสืบของจำเลยเป็นเรื่องนอกฟ้องนอกคำให้การนั้น เห็นว่าตามคำให้การของจำเลยดังกล่าวข้างต้นนั้นมีใจความสำคัญว่าจำเลยและบรรพบุรุษได้ครอบครองที่รายพิพาทมาโดยสงบและเปิดเผยเกินกว่า 10 ปี การสืบถึงเรื่องคัดค้านก็คือการสืบถึงเหตุที่มาแห่งการครอบครองโดยสงบและเปิดเผยนั้นเอง หาใช่นอกฟ้องนอกประเด็นไม่
พิพากษากลับคำพิพากษาศาลอุทธรณ์ว่าที่รายพิพาทภายในเส้นสีเขียวที่จำเลยนำชี้ในแผนที่วิวาทหมายเลข 1 เป็นของจำเลย ให้ยกฟ้องโจทก์
