แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
จำเลยซึ่งเป็นผู้สมัครรับเลือกตั้งสมาชิกสภาจังหวัดผู้หนึ่งได้ไปสอบถามผู้เสียหายซึ่งเป็นนายอำเภอ ถึงเรื่องที่ผู้มีสิทธิเลือกตั้งไม่มีชื่อในบัญชีผู้มีสิทธิเลือกตั้งที่ทางการปิดประกาศไว้ ผู้เสียหายให้ไปสอบถาม ป. ปลัดอำเภอซึ่งผู้เสียหายมอบหมายให้เป็นเจ้าหน้าที่เรื่องนี้ แต่จำเลยจะขอสอบถามผู้เสียหายเท่านั้น ผู้เสียหายก็ยืนกรานให้ไปถาม ป. จำเลยจึงพูดว่า “คุณเป็นนายอำเภอได้อย่างไรไม่รับผิดชอบ” ดังนี้เป็นการกล่าวถ้อยคำที่ไม่สุภาพต่อเจ้าพนักงานเท่านั้น ไม่ถึงกับเป็นการดูหมิ่นเจ้าพนักงานซึ่งกระทำการตามหน้าที่ จำเลยไม่มีความผิดตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 136 (ประชุมใหญ่ครั้งที่9/2521)
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า ผู้ว่าราชการจังหวัดสุพรรณบุรีได้ประกาศให้เลือกตั้งสมาชิกสภาจังหวัด สำหรับเขตเลือกตั้งอำเภอบางปลาม้า จังหวัดสุพรรณบุรี นายวิทย์ วัฏฏานนท์ ผู้เสียหายในฐานะเป็นนายอำเภอบางปลาม้า ได้ดำเนินการจัดทำบัญชีและประกาศรายชื่อผู้มีสิทธิเลือกตั้งสมาชิกสภาจังหวัดตามพระราชบัญญัติการเลือกตั้งสมาชิกสภาจังหวัด พ.ศ. 2482 มาตรา 33, 34 แล้ว และได้ประกาศให้บุคคลที่ยังไม่มีชื่อในบัญชีผู้มีสิทธิเลือกตั้งที่เห็นว่าตนสมควรมีชื่อเป็นผู้มีสิทธิเลือกตั้งไปยื่นคำร้องต่อคณะกรรมการตรวจคะแนนเพื่อขอเพิ่มชื่อได้ เมื่อวันที่ 16 ธันวาคม 2518 เวลากลางวัน ขณะที่นายวิทย์ วัฏฏานนท์ ผู้เสียหายกำลังปฏิบัติหน้าที่ราชการและปรึกษาหารือข้อราชการอยู่กับผู้มีชื่อในห้องนายอำเภอบางปลาม้า จำเลยนี้ซึ่งมีอาการมึนเมาสุราได้บังอาจเข้ามาในห้องพูดจาก้าวร้าวสอบถามเรื่องบัญชีผู้มีสิทธิเลือกตั้งสมาชิกสภาจังหวัดในเขตท้องที่อำเภอบางปลาม้าว่า ขาดหายไปหลายคน จะทำอย่างไร ครั้นเมื่อผู้เสียหายซึ่งติดราชการอยู่ชี้บอกแนะนำให้ไปพบเจ้าหน้าที่ในเรื่องนี้ จำเลยได้กำมือทุบโต๊ะส่งเสียงดังชวนวิวาท และได้กล่าวว่า “คุณเป็นนายอำเภอได้อย่างไร ทำไมจึงไม่รับผิดชอบ” ทั้งได้แสดงกิริยาอาละวาดและพูดจาส่งเสียงดังเอะอะน่ารำคาญอันเป็นการดูหมิ่นผู้เสียหายซึ่งเป็นเจ้าพนักงานกระทำการตามหน้าที่ ขอให้ลงโทษตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 136
จำเลยให้การปฏิเสธ
ศาลชั้นต้นวินิจฉัยว่า ถ้อยคำที่จำเลยกล่าวไม่เป็นการดูถูกเหยียดหยามทำให้อับอายเสียหาย สบประมาทหรือด่าแต่อย่างใด แต่เป็นการแสดงข้อความโดยสุจริต เพื่อความชอบธรรม ป้องกันตน หรือป้องกันส่วนได้เสียเกี่ยวกับตนตามคลองธรรม จึงไม่เป็นการดูหมิ่นเจ้าพนักงานซึ่งกระทำการตามหน้าที่พิพากษายกฟ้อง
โจทก์อุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน
โจทก์ฎีกา
ข้อเท็จจริงฟังเป็นยุติตามคำพิพากษาศาลชั้นต้นว่า จำเลยซึ่งเป็นผู้สมัครรับเลือกตั้งสมาชิกสภาจังหวัดผู้หนึ่ง ได้ไปสอบถามนายวิทย์ วัฏฏานนท์ผู้เสียหายซึ่งเป็นนายอำเภอบางปลาม้า ถึงเรื่องที่ผู้มีสิทธิเลือกตั้งไม่มีชื่อในบัญชีผู้มีสิทธิเลือกตั้งที่ทางการปิดประกาศไว้ ผู้เสียหายให้ไปสอบถามนายปฐม จันทิมา ปลัดอำเภอ ซึ่งผู้เสียหายมอบหมายให้เป็นเจ้าหน้าที่เรื่องนี้ แต่จำเลยจะขอสอบถามผู้เสียหายเท่านั้น ผู้เสียหายก็ยืนกรานให้ไปถามนายปฐม จันทิมา จำเลยจึงพูดว่า “คุณเป็นนายอำเภอได้อย่างไร ไม่รับผิดชอบ” จำเลยไม่ได้เมาสุราไม่ได้กำมือทุบโต๊ะส่งเสียงดังชวนวิวาท
ปัญหามีว่า ถ้อยคำที่จำเลยกล่าวต่อผู้เสียหายเป็นความผิดฐานดูหมิ่นเจ้าพนักงานซึ่งกระทำการตามหน้าที่หรือไม่
ศาลฎีกาโดยมติที่ประชุมใหญ่วินิจฉัยว่า ถ้อยคำใดจะเป็นการดูหมิ่นบุคคลใดหรือไม่นั้น จะต้องพิเคราะห์พฤติการณ์แวดล้อมประกอบด้วย เมื่อจำเลยกล่าวถ้อยคำดังกล่าวโดยไม่ได้เมาสุรา ไม่ได้กำมือทุบโต๊ะส่งเสียงดังชวนวิวาทดังที่โจทก์บรรยายฟ้อง ก็เป็นการกล่าวถ้อยคำที่ไม่สุภาพต่อเจ้าพนักงานเท่านั้น ไม่ถึงกับเป็นการดูหมิ่นเจ้าพนักงานซึ่งกระทำการตามหน้าที่ จำเลยจึงไม่มีความผิดตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 136
พิพากษายืน
