แหล่งที่มา : เนติบัณฑิตยสภา
ย่อสั้น
โจทก์ที่ 1 ซึ่งเป็นเจ้าคณะจังหวัดคัดเลือกโจทก์ที่ 2 เสนอจำเลยผู้เป็นเจ้าคณะภาคเพื่อพิจารณาแต่งตั้งโจทก์ที่ 2 ดำรงตำแหน่งเจ้าคณะอำเภอ และในวันเดียวกันนั้นเองโจทก์ที่ 1 ก็ได้ส่งคำร้องเรียนของเจ้าอาวาสและประชาชนในเขตอำเภอ ให้แต่งตั้งพระครูว. เป็นเจ้าคณะอำเภอไปประกอบการพิจารณาด้วย จำเลยผู้มีอำนาจพิจารณาแต่งตั้งย่อมมีอำนาจพิจารณาทั้งโจทก์ที่ 2 และพระครู ว. ว่าสมควรแต่งตั้งผู้ใดให้ดำรงตำแหน่ง ในเมื่อจำเลยพิจารณาแล้วสมควรแต่งตั้งพระครูว. และได้รับอนุมัติเจ้าคณะใหญ่แล้ว การกระทำของจำเลยจึงไม่ใช่เป็นการโต้แย้งสิทธิหรือหน้าที่ของโจทก์ทั้งสองตามกฎหมายแต่อย่างใด โจทก์ทั้งสองจึงไม่มีอำนาจฟ้องจำเลย
ย่อยาว
ศาลชั้นต้นเห็นว่าคำสั่งของจำเลยชอบด้วยกฎหมาย พิพากษายกฟ้องศาลอุทธรณ์เห็นว่าไม่เป็นการโต้แย้งสิทธิ จึงเห็นด้วยในผลและพิพากษายืนโจทก์ทั้งสองฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยข้อกฎหมายว่า “ข้อเท็จจริงฟังได้ว่าโจทก์ที่ 1 ซึ่งดำรงตำแหน่งเจ้าคณะจังหวัดปราจีนบุรี คัดเลือกโจทก์ที่ 2 เสนอจำเลยผู้ดำรงตำแหน่งเจ้าคณะภาค 12 เพื่อพิจารณาแต่งตั้งให้โจทก์ที่ 2 ดำรงตำแหน่งเจ้าคณะอำเภอโคกปีบ จังหวัดปราจีนบุรี ตามหนังสือที่ 227/2521 ลงวันที่ 7 ธันวาคม 2521 เอกสารท้ายฟ้องหมายเลข 1 และในวันเดียวกันนั้นโจทก์ที่ 1 มีหนังสือส่งคำร้องของเจ้าอาวาสและประชาชนในเขตอำเภอโคกปีบให้แต่งตั้งพระครูวิมลโพธิเขตเป็นเจ้าคณะอำเภอโคกปีบ มาเพื่อทราบสุดแท้แต่จะพิจารณาด้วย ตามหนังสือที่ 228/2521 เอกสารท้ายฟ้องหมายเลข 2 จำเลยพิจารณาแต่งตั้งโดยอนุมัติของเจ้าคณะใหญ่หนตะวันออก ให้พระครูวิมลโพธิเขตดำรงตำแหน่งเจ้าคณะอำเภอโคกปีบ ตามหนังสือที่ 18/2522 เอกสารท้ายฟ้องหมายเลข 3 โจทก์ที่ 1 มีหนังสือทักท้วงและชี้แจงไปยังจำเลยและเจ้าคณะใหญ่หนตะวันออกว่าการแต่งตั้งพระครูวิมลโพธิเขตดำรงตำแหน่งเจ้าคณะอำเภอโคกปีบ อาจไม่ถูกต่อหลักเกณฑ์แห่งกฎมหาเถรสมาคม ตามเอกสารท้ายฟ้องหมายเลข 4, 5 และ 6 ตามลำดับ จำเลยมีหนังสือยืนยันให้โจทก์ที่ 1 ปฏิบัติไปตามคำสั่งเดิม ตามเอกสารท้ายฟ้องหมายเลข 7 ที่สุดโจทก์ที่ 1 ก็ปฏิบัติตามไปทั้ง ๆ ที่ยังไม่เห็นด้วยตามเอกสารท้ายฟ้องหมายเลข 8 ถึง 10 ต่อมีการร้องเรียนไปยังกรมการศาสนา จำเลยเสนอให้เจ้าคณะใหญ่หนตะวันออกพิจารณา เจ้าคณะใหญ่หนตะวันออกสั่งว่าการแต่งตั้งเหมาะสมถูกต้องกับความเป็นจริงแล้ว ตามเอกสารท้ายคำให้การหมายเลข 3 และในการประชุมมหาเถรสมาคมครั้งที่ 14/2522 วันที่ 29 มิถุนายน 2522 มีมติที่ 201/2522 เรื่องการแต่งตั้งเจ้าคณะอำเภอโคกปีบ จังหวัดปราจีนบุรี ว่าการแต่งตั้งพระครูวิมลโพธิเขต ดำรงตำแหน่งเจ้าคณะอำเภอโคกปีบถูกต้องเหมาะสมแล้ว ตามเอกสารท้ายคำให้การหมายเลข 4
พิจารณาแล้วเห็นว่า พระราชบัญญัติคณะสงฆ์ พ.ศ. 2505 มาตรา 23 บัญญัติว่า “การแต่งตั้งถอดถอนพระอุปัชฌาย์ เจ้าอาวาส รองเจ้าอาวาสพระภิกษุเกี่ยวกับตำแหน่งปกครองคณะสงฆ์ตำแหน่งอื่น ๆ และไวยาวัจกรให้เป็นไปตามหลักเกณฑ์และวิธีการที่กำหนดในกฎมหาเถรสมาคม” กฎมหาเถรสมาคม ฉบับที่ 5 (พ.ศ. 2506) ว่าด้วยการแต่งตั้งและถอดถอนพระสังฆาธิการ ซึ่งได้ตราไว้โดยอาศัยอำนาจตามมาตรา 18 และมาตรา 23 แห่งพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ พ.ศ. 2505 ข้อ 16 มีความว่า “ในการแต่งตั้งเจ้าคณะอำเภอในจังหวัดใด ให้เจ้าคณะจังหวัดนั้นคัดเลือกพระภิกษุผู้มีคุณสมบัติตามข้อ 6 และข้อ 15 เสนอเจ้าคณะภาค เพื่อพิจารณาแต่งตั้งโดยอนุมัติของเจ้าคณะใหญ่” บทกฎหมายดังกล่าวให้อำนาจเจ้าคณะภาคเป็นผู้พิจารณาแต่งตั้งเจ้าคณะอำเภอ การที่กฎมหาเถรสมาคมดังกล่าวมีข้อความว่าให้เจ้าคณะจังหวัดคัดเลือกพระภิกษุผู้มีคุณสมบัติตามข้อ 6 และข้อ 15 เสนอเจ้าคณะภาคเพื่อพิจารณาแต่งตั้งโดยอนุมัติของเจ้าคณะใหญ่นั้น ก็เพื่อเป็นการประกอบการพิจารณาของเจ้าคณะภาคในการแต่งตั้งเมื่อเจ้าคณะภาคพิจารณาแล้วเห็นสมควรในพระภิกษุรูปใด ก็มีอำนาจแต่งตั้งพระภิกษุรูปนั้นเป็นเจ้าคณะอำเภอโดยอนุมัติของเจ้าคณะใหญ่ได้ตามข้อเท็จจริงที่ได้ความเห็นว่าคดีพอวินิจฉัยชี้ขาดได้แล้ว ไม่จำต้องสืบพยานต่อไป โจทก์ที่ 1 ซึ่งเป็นเจ้าคณะจังหวัดคัดเลือกโจทก์ที่ 2 เสนอจำเลยผู้เป็นเจ้าคณะอำเภอโคกปีบ และในวันเดียวกันนั้นเองโจทก์ที่ 1 ก็ได้ส่งคำร้องเรียนของเจ้าอาวาสและประชาชนในเขตอำเภอโคกปีบให้แต่งตั้งพระครูวิมลโพธิเขตเป็นเจ้าคณะอำเภอโคกปีบไปประกอบการพิจารณาด้วย จำเลยผู้มีผู้พิจารณาแต่งตั้งย่อมมีอำนาจพิจารณาทั้งโจทก์ที่ 2 และพระครูวิมลโพธิเขตว่าสมควรแต่งตั้งพระภิกษุรูปใดให้ดำรงตำแหน่งเจ้าคณะอำเภอโคกปีบ ในเมื่อจำเลยพิจารณาแล้วสมควรแต่งตั้งพระครูวิมลโพธิเขต และอนุมัติเจ้าคณะใหญ่หนตะวันออก ตามบทกฎหมายที่ให้อำนาจแต่งตั้งแล้ว การกระทำของจำเลยดังกล่าวจึงมิใช่เป็นการโต้แย้งสิทธิหรือหน้าที่ของโจทก์ทั้งสองตามกฎหมายแต่อย่างใด ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 55โจทก์ทั้งสองจึงไม่มีอำนาจฟ้องจำเลย”
พิพากษายืน
