แหล่งที่มา : เนติบัณฑิตยสภา
ย่อสั้น
พระราชบัญญัติ ญญัติล้มละลาย พ.ศ. 2483 มาตรา 8(9) เป็นเพียงข้อสันนิษฐานว่าลูกหนี้มีหนี้สินล้นพ้นตัว หาใช่บทบังคับให้โจทก์ต้องบอกกล่าวทวงถามให้จำเลยชำระหนี้ก่อนฟ้องไม่ เมื่อโจทก์นำสืบได้ว่าจำเลยมีหนี้สินล้นพ้นตัวตามที่โจทก์ฟ้อง แม้การทวงถามจะไม่ชอบด้วยมาตรา 8(9) โจทก์ก็มีอำนาจฟ้องคดีล้มละลาย
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า จำเลยได้ทำสัญญาบัญชีเดินสะพัดไว้กับธนาคารโจทก์ โดยวิธีใช้เช็คเบิกเงินและนำเงินเข้าบัญชีและได้เปิดบัญชีกระแสรายวันกับโจทก์ให้ดอกเบี้ยร้อยละ 15 ต่อปี โดยจะชำระดอกเบี้ยให้เป็นรายเดือน ผิดนัดยอมให้ทบเข้าเป็นเงินต้นและให้คิดดอกเบี้ยได้ตามประเพณีของธนาคารพาณิชย์ จำเลยนำเงินเข้าฝากในบัญชี20,000 บาท หลังจากนั้นจำเลยนำเงินเข้าบัญชีและเบิกจ่ายเงินโดยวิธีใช้เช็คมาจนถึงวันที่ 31 มีนาคม 2526 แล้วไม่นำเงินเข้าฝากอีก ถึงวันที่ 10 สิงหาคม 2531 จำเลยเป็นหนี้โจทก์ 1,698,650.32บาท โจทก์จึงมีหนังสือบอกกล่าวให้ชำระหนี้ไปยังจำเลยสองครั้งมีระยะเวลาห่างกันไม่น้อยกว่าสามสิบวัน แต่จำเลยเพิกเฉย โจทก์สืบหาหลักทรัพย์จำเลยเพื่อชำระหนี้ ปรากฎว่าไม่มีทรัพย์สินอะไรแสดงว่าเป็นผู้มีหนี้สินล้นพ้นตัวขอให้มีคำสั่งพิทักษ์ทรัพย์จำเลยเด็ดขาดและพิพากษาให้จำเลยเป็นบุคคลล้มละลาย
จำเลยให้การว่า จำเลยไม่เคยใช้เช็คเบิกจ่ายเงินกับโจทก์ระหว่างโจทก์กับจำเลยไม่มีมูลหนี้อะไรกัน การบอกกล่าวให้ชำระหนี้ของจำเลยไม่ชอบด้วยกฎหมายและจำเลยก็ไม่เคยได้รับขอให้ยกฟ้อง
ศาลชั้นต้นมีคำสั่งพิทักษ์ทรัพย์จำเลยเด็ดขาดตามพระราชบัญญัติล้มละลาย พ.ศ. 2483 มาตรา 14 ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน จำเลยฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า “ข้อ 2. โจทก์มีอำนาจฟ้องหรือไม่ปัญหาข้อนี้จำเลยฎีกาว่า การทวงถามของโจทก์ไม่ชอบด้วยมาตรา8(9) แห่งพระราชบัญญัติล้มละลาย พ.ศ. 2483 เพราะหนังสือทวงถามของโจทก์ไม่ได้ส่งไปยังภูมิลำเนาของจำเลยและจำเลยยังไม่ได้รับหนังสือทวงถามจากโจทก์ โจทก์จึงไม่มีอำนาจฟ้อง เห็นว่าพระราชบัญญัติ ล้มละลาย พ.ศ. 2483 มาตรา 8(9) เป็นเพียงข้อสันนิษฐานว่าถ้าลูกหนี้ได้รับหนังสือทวงถามจากเจ้าหนี้ให้ชำระหนี้แล้วไม่น้อยกว่าสองครั้ง ซึ่งมีระยะเวลาห่างกันไม่น้อยกว่าสามสิบวัน และลูกหนี้ไม่ชำระหนี้ ให้สันนิษฐานไว้ก่อนว่าลูกหนี้มีหนี้สินล้นพ้นตัว หาได้กำหนดว่าหากการส่งหนังสือทวงถามดังกล่าวไม่ชอบแล้ว โจทก์ไม่มีอำนาจฟ้องคดีล้มละลายไม่ เพราะพระราชบัญญัติล้มละลาย พ.ศ. 2483มาตรา 9 บัญญัติให้เจ้าหนี้ฟ้องลูกหนี้ให้ล้มละลายได้ต่อเมื่อ (1)ลูกหนี้มีหนี้สินล้นพ้นตัว (2) ลูกหนี้ซึ่งเป็นบุคคลธรรมดาเป็นหนี้เจ้าหนี้ผู้เป็นโจทก์คนเดียวหรือหลายคนเป็นจำนวนไม่น้อยกว่าห้าหมื่นบาทหรือลูกหนี้ซึ่งเป็นนิติบุคคลเป็นหนี้เจ้าหนี้ผู้เป็นโจทก์คนเดียวหรือหลายคนเป็นจำนวนไม่น้อยกว่าห้าแสนบาท และ (3)หนี้นั้นอาจกำหนดจำนวนได้โดยแน่นอนไม่ว่าหนี้นั้นจะถึงกำหนดชำระโดยพลันหรือในอนาคตก็ตาม ดังนี้ จะเห็นได้ว่าพระราชบัญญัติล้มละลายพ.ศ. 2483 มาตรา 8(9) เป็นเพียงข้อสันนิษฐานว่าลูกหนี้มีหนี้สินล้นพ้นตัว หาใช่บทบังคับให้โจทก์ต้องบอกกล่าวทวงถามให้จำเลยชำระหนี้ก่อนฟ้องไม่เมื่อโจทก์นำสืบได้ว่าจำเลยมีหนี้สินล้นพ้นตัวตามที่โจทก์ฟ้อง แม้การทวงถามจะไม่ชอบด้วยพระราชบัญญัติล้มละลายพ.ศ. 2483 มาตรา 8(9) โจทก์ก็มีอำนาจฟ้องคดีล้มละลายได้”
พิพากษายืน
