แหล่งที่มา : สำนักงานส่งเสริมงานตุลาการ
ย่อสั้น
การกระทำของโจทก์ทำให้จำเลยทั้งสองมีความรู้สึกว่าไม่ได้รับความเป็นธรรม จำเลยทั้งสองทำหนังสือร้องเรียนโจทก์ต่อผู้มีอำนาจเหนือกว่า ทำนองว่าโจทก์ใช้อิทธิพลบีบบังคับคณะกรรมการพิจารณาผลการประกวดราคาอนุมัติให้ห้างหุ้นส่วนจำกัด ว. เป็นผู้ได้งาน การที่โจทก์เป็นผู้บังคับบัญชาและเป็นผู้มีอำนาจแต่งตั้งคณะกรรมการพิจารณาผลการประกวดราคาและเป็นผู้ชี้ขาดในการประชุมในความเข้าใจของบุคคลทั่วไปโดยเฉพาะอย่างยิ่งจำเลยทั้งสองซึ่งได้รับผลกระทบจากการกระทำของโจทก์ ย่อมมีสิทธิแสดงความคิดเห็นและเสนอความคิดเห็นไปยังผู้ที่มีอำนาจเหนือกว่าโจทก์พิจารณาให้ความเป็นธรรมได้โดยเชื่อว่าโจทก์มีพฤติการณ์ตามนั้นจริง จึงเป็นการกระทำเพื่อความชอบธรรมป้องกันตนหรือป้องกันส่วนได้เสียเกี่ยวกับตนตามคลองธรรมตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 329(1) การกระทำของจำเลยทั้งสองไม่มีความผิดฐานหมิ่นประมาท
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า จำเลยทั้งสองได้ร่วมกันทำหนังสือร้องเรียนใส่ความโจทก์ต่อรัฐมนตรีว่าการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ว่าโจทก์ใช้อิทธิพลบีบบังคับคณะกรรมการพิจารณาผลการประกวดราคาในการประกวดราคาจ้างเหมาก่อสร้างสถานีสูบน้ำประตูระบายน้ำบางปลาร้า อนุมัติให้ห้างหุ้นส่วนจำกัดวิวัฒน์ก่อสร้างเป็นผู้ได้งานอันเป็นข้อความเท็จ การกระทำของจำเลยทั้งสองทำให้โจทก์เสียชื่อเสียง ถูกดูหมิ่นและถูกเกลียดชัง ขอให้ลงโทษตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 326, 83
ศาลชั้นต้นไต่สวนมูลฟ้องแล้ว เห็นว่าคดีมีมูลให้ประทับฟ้อง
จำเลยทั้งสองให้การปฏิเสธ
ศาลชั้นต้นพิจารณาแล้ว พิพากษายกฟ้อง
โจทก์อุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษากลับว่า จำเลยทั้งสองมีความผิดตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 83, 326 ให้จำคุกจำเลยที่ 1 มีกำหนด6 เดือน ปรับจำเลยที่ 2 เป็นเงิน 10,000 บาท ไม่ชำระค่าปรับให้จัดการตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 29
จำเลยทั้งสองฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า “ข้อเท็จจริงฟังได้เบื้องต้นตามที่คู่ความนำสืบรับกันว่า โจทก์ดำรงตำแหน่งอธิบดีกรมชลประทานตั้งแต่วันที่ 28 กรกฎาคม 2535 จำเลยที่ 2 เป็นนิติบุคคลประเภทห้างหุ้นส่วนจำกัด โดยมีจำเลยที่ 1 เป็นหุ้นส่วนผู้จัดการเมื่อประมาณเดือนเมษายน 2535 กรมชลประทานได้ประกาศประกวดราคาจ้างเหมาก่อสร้างสถานีสูบน้ำประตูระบายน้ำบางปลาร้าจังหวัดสมุทรปราการ ปรากฏว่ามีผู้เข้าประกวดราคา 5 รายรวมทั้งห้างหุ้นส่วนจำกัดวิวัฒน์ก่อสร้าง แต่มีการยกเลิกการประกวดราคาเนื่องจากห้างหุ้นส่วนจำกัดพีอาร์กรุ๊ปซึ่งเป็นผู้เสนอราคาต่ำสุดปฏิบัติผิดเงื่อนไขโดยไม่ได้แสดงรายการคำนวณราคางานให้ครบถ้วน จึงมีการประกวดราคาใหม่ในครั้งนี้ห้างหุ้นส่วนจำกัดวิวัฒน์ก่อสร้างเป็นผู้เสนอราคาต่ำสุด แต่ไม่ได้แสดงรายการคำนวณราคางานบางข้ออันเป็นการผิดเงื่อนไขในการยื่นซองประกวดราคา คณะกรรมการพิจารณาผลการประกวดราคาจึงไม่พิจารณาการเสนอราคาของห้างหุ้นส่วนจำกัดวิวัฒน์ก่อสร้าง แต่พิจารณาให้จำเลยที่ 2ซึ่งเป็นผู้เสนอราคาต่ำลำดับที่ 2 และปฏิบัติถูกต้องครบถ้วนเป็นผู้ได้รับงาน ระหว่างการเสนอเรื่องให้ผู้มีอำนาจพิจารณาอนุมัติไปตามลำดับชั้นโดยผ่านโจทก์ ห้างหุ้นส่วนจำกัดวิวัฒน์ก่อสร้างมีหนังสือร้องเรียนขอความเป็นธรรมมายังโจทก์อ้างว่าการปฏิบัติผิดเงื่อนไขดังกล่าวมิใช่สาระสำคัญ โจทก์สั่งให้คณะกรรมการดังกล่าวทบทวนเรื่องนี้ คณะกรรมการพิจารณาแล้วแต่ก็ยืนยันความเห็นเดิม ทั้งได้เรียกจำเลยที่ 1 ในฐานะหุ้นส่วนผู้จัดการจำเลยที่ 2 มาต่อรองราคา ในครั้งแรกจำเลยที่ 2 ยืนยันราคาเดิมต่อเมื่อโจทก์ให้มีการทบทวนอีกครั้งหนึ่งจึงลดราคาลงมาเหลือ 61,100,000 บาท ซึ่งต่ำกว่าราคาที่ห้างหุ้นส่วนจำกัดวิวัฒน์ก่อสร้างเสนอมาแต่แรก ต่อมาเมื่อวันที่ 3 ธันวาคม 2535 มีการประชุมร่วมกันโดยมีโจทก์เป็นประธานที่ประชุม ผลการประชุมปรากฏตามบันทึกสรุปผลการประชุมตามเอกสารหมาย ล.9 สรุปได้ว่าให้ผ่อนปรนแก่ห้างหุ้นส่วนจำกัดวิวัฒน์ก่อสร้าง โดยเห็นว่า การที่ห้างดังกล่าวไม่ระบุรายละเอียดในการเสนอราคาบางรายการนั้นมิใช่เป็นข้อสาระสำคัญ และให้คณะกรรมการพิจารณาผลการประกวดราคารับการเสนอราคาของห้างหุ้นส่วนจำกัดวิวัฒน์ก่อสร้าง ต่อมาคณะกรรมการดังกล่าวได้เรียกผู้จัดการห้างหุ้นส่วนจำกัดวิวัฒน์ก่อสร้างมาต่อรองราคา มีการลดราคาลงต่ำกว่าราคาที่จำเลยที่ 2 ลดให้แล้วเป็นเงินจำนวน 188 บาทจำเลยที่ 2 โดยจำเลยที่ 1 ซึ่งเป็นหุ้นส่วนผู้จัดการจึงมีหนังสือร้องเรียนไปยังรัฐมนตรีว่าการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ตามหนังสือร้องเรียนเอกสารหมาย จ.3 มีปัญหาต้องวินิจฉัยตามฎีกาจำเลยทั้งสองว่า ที่จำเลยทั้งสองทำหนังสือร้องเรียนดังกล่าวมีความผิดฐานหมิ่นประมาทโจทก์หรือไม่ ไม่ว่าการที่โจทก์กระทำเช่นนั้นจะถูกต้องตามกฎหมายในตำแหน่งอธิบดีกรมชลประทานหรือไม่ก็ตาม ย่อมจะเป็นเหตุให้จำเลยทั้งสองมีความรู้สึกว่าไม่ได้รับความเป็นธรรม จึงมีหนังสือร้องเรียนตามเอกสารหมาย จ.3 การที่โจทก์ซึ่งเป็นผู้บังคับบัญชาสูงสุดในกรมชลประทาน และเป็นผู้มีอำนาจแต่งตั้งคณะกรรมการพิจารณาผลการประกวดราคา ซึ่งเป็นผู้ใต้บังคับบัญชาและเป็นผู้ชี้ขาดในการประชุมเมื่อวันที่ 3 ธันวาคม 2535 ในความเข้าใจของบุคคลทั่วไปโดยเฉพาะอย่างยิ่งจำเลยทั้งสองซึ่งได้รับผลกระทบจากการกระทำของโจทก์ย่อมจะมีสิทธิแสดงความคิดเห็นและเสนอความคิดเห็นส่งไปยังผู้ที่มีอำนาจเหนือกว่าโจทก์ให้พิจารณาให้ความเป็นธรรมแก่จำเลยทั้งสองได้เพราะผู้ที่มีอำนาจอนุมัติจ้างงานครั้งนี้คือรัฐมนตรีว่าการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์โดยเชื่อว่าโจทก์มีพฤติการณ์ตามนั้นจริง ซึ่งผู้มีอำนาจอนุมัติจะไม่เห็นด้วยกับความเห็นของโจทก์ก็ได้ จึงเป็นการกระทำเพื่อความชอบธรรมป้องกันตนหรือป้องกันส่วนได้เสียเกี่ยวกับตนตามคลองธรรม ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 329(1)การกระทำของจำเลยทั้งสองไม่มีความผิดฐานหมิ่นประมาทที่ศาลอุทธรณ์พิพากษานั้น ศาลฎีกาไม่เห็นพ้องด้วยฎีกาจำเลยทั้งสองฟังขึ้น”
พิพากษากลับ ให้ยกฟ้อง
