แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
ตามพระราชบัญญัติภาษีโรงเรียนและที่ดินพ.ศ.2475มาตรา8บัญญัติว่าค่ารายปีหมายถึงจำนวนเงินที่ทรัพย์สินนั้นๆสมควรจะให้เช่าได้ในปีหนึ่งๆแต่อาคารของโจทก์โจทก์ใช้ประโยชน์เองโดยมิได้ให้ผู้อื่นเช่าการที่จะทราบถึงจำนวนเงินซึ่งอาคารของโจทก์สมควรจะให้เช่าได้ในปีหนึ่งอันถือเป็นค่ารายปีนั้นจะต้องพิจารณาเทียบเคียงกับทรัพย์สินอื่นที่มีผู้เช่าอยู่และอยู่ใกล้เคียงกันและทรัพย์สินนั้นจะต้องมีสภาพและลักษณะคล้ายคลึงกันด้วย โรงเรือนที่พนักงานเจ้าหน้าที่ของจำเลยที่1นำมาเทียบเพื่อประเมินกำหนดค่ารายปีโรงเรือนพิพาทประกอบกิจการค้าคนละประเภทกับกิจการค้าของโจทก์และเป็นโรงเรือนคนละประเภทกับโรงเรือนพิพาทอีกด้วยค่าเช่าของโรงเรือนทั้งสองแห่งจึงนำมาเทียบกับโรงเรือนพิพาทไม่ได้การที่เจ้าพนักงานของจำเลยที่1นำมาใช้เปรียบเทียบแล้วประเมินเป็นค่ารายปีของโรงเรือนพิพาทจึงเป็นการประเมินเรียกเก็บภาษีที่ไม่ชอบด้วยกฎหมาย ค่ารายปีหมายถึงจำนวนเงินที่ทรัพย์สินนั้นๆสมควรจะให้เช่าได้ในปีหนึ่งๆมิได้กำหนดจากมูลค่าของโรงเรือนหรืองบกำไรขาดทุน
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องขอให้เพิกถอนการประเมินค่ารายปีและภาษีโรงเรือนและที่ดินของพนักงานเจ้าหน้าที่และคำชี้ขาดของจำเลยสำหรับโรงเรือนเลขที่ 384/81หมู่ที่ 4 แขวงบางแค เขตภาษีเจริญ กรุงเทพมหานครประจำปี 2533-2535 และให้ลดค่ารายปีและภาษีกับคืนเงินค่าภาษีที่ชำระไว้เกินพร้อมดอกเบี้ยแก่โจทก์
จำเลยทั้งสองให้การว่า การประเมินของพนักงานเจ้าหน้าที่ของจำเลยที่ 1 และคำชี้ขาดของจำเลยที่ 2 ถูกต้องและชอบด้วยกฎหมาย ขอให้ยกฟ้อง
ศาลภาษีอากรกลางพิพากษาให้เพิกถอนการประเมินตามแบบแจ้งการประเมินภาษีโรงเรือนและที่ดินสำหรับประจำปี 2533-2535ของจำเลยที่ 1 และคำชี้ขาดของจำเลยที่ 2 เฉพาะในส่วนที่ประเมินค่ารายปีและคำนวณภาษีสำหรับอาคารโรงเรือนพิพาทประเภทตึก ให้ประเมินใหม่โดยกำหนดค่ารายปีประจำปี 2533 ตารางเมตรละ 2 บาท ต่อเดือน ประจำปี 2534และ 2535 ตารางเมตรละ 24 บาท ต่อเดือน และให้จำเลยที่ 1คืนเงินค่าภาษีส่วนที่เกินจากจำนวนที่ประเมินใหม่ทั้งหมดแก่โจทก์ภายใน 3 เดือน นับแต่วันที่คำพิพากษาถึงที่สุดถ้าไม่คืนในกำหนดดังกล่าวให้ชำระดอกเบี้ยแก่โจทก์นับแต่วันครบกำหนดสามเดือนในอัตราร้อยละเจ็ดครึ่งต่อปีจนกว่าจะชำระเสร็จ คำขออื่นของโจทก์ให้ยก
จำเลยทั้งสองอุทธรณ์ต่อศาลฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า ตามพระราชบัญญัติภาษีโรงเรือนและที่ดิน พ.ศ. 2475 มาตรา 8 บัญญัติว่า ค่ารายปีหมายถึงจำนวนเงินที่ทรัพย์สินนั้น ๆ สมควรจะให้เช่าได้ในปีหนึ่ง ๆแต่อาคารของโจทก์ โจทก์ใช้ประโยชน์เองโดยมิได้ให้ผู้อื่นเช่า การที่จะทราบถึงจำนวนเงินซึ่งอาคารของโจทก์สมควรจะให้เช่าได้ในปีหนึ่งอันถือเป็นค่ารายปีนั้นจะต้องพิจารณาเทียบเคียงกับทรัพย์สินอื่นที่มีผู้เช่าอยู่และอยู่ใกล้เคียงกัน และทรัพย์สินนั้นจะต้องมีสภาพและลักษณะคล้ายคลึงกันด้วย แล้วศาลฎีกาฟังข้อเท็จจริงว่าโรงเรือนของบุคคลอื่นที่พนักงานนำมาเทียบเพื่อประเมินค่ารายปีมีสภาพทำเลที่ตั้งและประกอบกิจการค้าคนละประเภท กับกิจการค้าของโจทก์ค่าเช่าของโรงเรือนทั้งสองแห่งจึงนำมาเทียบกับโรงเรือนพิพาทไม่ได้ การที่เจ้าพนักงานของจำเลยที่ 1 นำมาใช้เปรียบเทียบแล้วประเมินเป็นค่ารายปีของโรงเรือนพิพาท จึงเป็นการประเมินเรียกเก็บภาษีที่ไม่ชอบด้วยกฎหมาย ที่จำเลยทั้งสองอุทธรณ์ว่าโรงเรือนของโจทก์มีมูลค่าสูงมีราคาไม่ต่ำกว่า 126 ล้านบาทจากงบกำไรขาดทุน แสดงว่าโจทก์มีกำไรทุกปีซึ่งพนักงานเจ้าหน้าที่ของจำเลยที่ 1 นำมาพิจารณาเพื่อกำหนดค่ารายปีด้วยนั้น เห็นว่า ค่ารายปีหมายถึงจำนวนเงินที่ทรัพย์สินนั้น ๆ สมควรจะให้เช่าได้ในปีหนึ่ง ๆ มิได้กำหนดจากมูลค่าของโรงเรือนหรืองบกำไรขาดทุน
พิพากษายืน
