แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
จำเลยสั่งจ่ายเช็คพิพาทให้แก่โจทก์เพื่อชำระหนี้ส่วนหนึ่งของค่าซื้อกล้องถ่ายรูปที่จำเลยซื้อจากโจทก์ไปขายให้แก่ กรมการปกครอง ซึ่งโจทก์ผู้ขายจะต้องรับผิดในความ ชำรุดบกพร่องของทรัพย์สินที่ซื้อขายตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 472 เมื่อปรากฏว่าก่อนที่เช็คพิพาทจะถึง กำหนด จำเลยได้รับกล้องที่ชำรุดบกพร่องจากกรมการปกครองมา เพื่อซ่อมเกี่ยวกับตัวเฟืองภายในกล้องจำนวน 10 กล้องจำเลยย่อมมีสิทธิตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 488ที่จะยึดหน่วงการชำระราคาไว้ได้ทั้งหมดหรือแต่บางส่วน ดังนั้นการที่จำเลยสั่งห้ามมิให้ธนาคารจ่ายเงินตาม เช็คพิพาทและไม่นำเงินเข้าบัญชีจึงไม่เป็นการออกเช็ค โดยเจตนาที่จะไม่ให้มีการใช้เงินตามเช็คหรือออกเช็คใน ขณะที่ออกเงินในบัญชีมีไม่พอจ่าย
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องขอให้ลงโทษจำเลยตามพระราชบัญญัติว่าด้วยความผิดอันเกิดจากการใช้เช็ค พ.ศ. ๒๔๙๗ มาตรา ๓
ศาลชั้นต้นไต่สวนมูลฟ้องแล้ว มีคำสั่งประทับฟ้อง
จำเลยให้การปฏิเสธ
ศาลชั้นต้นพิพากษาว่าจำเลยมีความผิดตามฟ้องให้จำคุก
จำเลยอุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์วินิจฉัยว่า โจทก์ยืนยันในฟ้องว่าเช็คพิพาทเป็นเช็คที่จำเลยสั่งจ่ายในฐานะส่วนตัว แต่ทางพิจารณาได้ความว่าจำเลยลงชื่อในฐานะหุ้นส่วนผู้จัดการ ข้อเท็จจริงในทางพิจารณาจึงแตกต่างกับฟ้อง ไม่อาจลงโทษจำเลยได้ พิพากษายกฟ้องโจทก์
โจทก์ฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า ข้อเท็จจริงฟังได้ว่า จำเลยในฐานะหุ้นส่วนผู้จัดการห้างหุ้นส่วนจำกัด เบสเคมีเกิลฯ ได้ลงชื่อสั่งจ่ายเช็คพิพาทเพื่อชำระหนี้แก่โจทก์และธนาคารปฏิเสธการจ่ายเงินตามเช็คเพราะเงินในบัญชีไม่พอจ่าย มูลเหตุที่จำเลยสั่งจ่ายเช็คพิพาทก็เพราะจำเลยซื้อกล้องถ่ายรูปจากโจทก์เพื่อนำไปขายให้แก่กรมการปกครอง การซื้อขายระหว่างจำเลยกับกรมการปกครอง จำเลยจะต้องรับผิดในความชำรุดบกพร่องภายใน ๑ ปีนับแต่วันที่ผู้ซื้อรับมอบ โจทก์กับจำเลยไม่ได้ทำสัญญาซื้อขายกันเป็นหนังสือ จำเลยได้รับมอบกล้องถ่ายรูปจากโจทก์ไปส่งให้กรมการปกครองแล้ว โจทก์ได้รับชำระหนี้จากจำเลยเป็นดราฟต์และเช็คซึ่งโจทก์ได้รับเงินไปแล้วคงเหลือเช็คฉบับพิพาทลงวันที่ ๓๐ เมษายน ๒๕๒๔เป็นเงิน ๕๐,๐๐๐ บาท ข้อเท็จจริงปรากฏต่อไปว่า หลังจากที่กรมการปกครองรับกล้องถ่ายรูปไปแล้ว กรมการปกครองได้ทยอยส่งมาให้จำเลยซ่อมเพราะมีความชำรุดบกพร่องเกี่ยวกับตัวเฟืองภายในกล้องซึ่งมองจากภายนอกไม่เห็น แม้ระหว่างโจทก์จำเลยจะไม่ได้ทำสัญญาซื้อขายกันเป็นหนังสือแต่เมื่อมีความชำรุดบกพร่องของทรัพย์สินที่ซื้อขาย ผู้ขายก็จะต้องรับผิดตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา ๔๗๒ เว้นแต่ว่าความชำรุดบกพร่องนั้นเป็นอันเห็นประจักษ์ในเวลาส่งมอบหรือมีข้อสัญญาว่าผู้ขายจะไม่ต้องรับผิด การที่โจทก์ลดราคาให้จำเลย ๑๕ เปอร์เซ็นต์ไม่พอถือว่ามีข้อสัญญาว่าโจทก์ไม่ต้องรับผิดในความชำรุดบกพร่องของทรัพย์สินที่ขาย สำหรับกล้องถ่ายรูปที่กรมการปกครองส่งมาให้จำเลยเป็นกล้องถ่ายรูปที่จำเลยได้รับมาจากกรมการปกครองก่อนวันที่ ๓๐ เมษายน ๒๕๒๔ ซึ่งเป็นวันที่เช็คถึงกำหนดจำนวน ๑๐ กล้อง นอกจากนั้นเป็นการรับส่งกล้องถ่ายรูปหลังวันที่ ๓๐ เมษายน๒๕๒๔ เชื่อได้ว่าก่อนที่เช็คจะถึงกำหนดจำเลยได้รับกล้องที่ชำรุดบกพร่องจากกรมการปกครอง ๑๐ กล้อง ที่จำเลยนำสืบว่าจำเลยสั่งห้ามมิให้ธนาคารจ่ายเงินตามเช็คพิพาทและไม่นำเงินเข้าบัญชีจึงมีเหตุผลสนับสนุน เพราะจำเลยเป็นผู้ซื้อย่อมมีสิทธิตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา ๔๘๘ ที่จะยึดหน่วงการชำระราคาไว้ทั้งหมดหรือแต่บางส่วน เว้นแต่ผู้ขายจะหาประกันที่สมควรให้การกระทำของจำเลยจึงไม่พอฟังว่าเป็นการออกเช็คโดยเจตนาที่จะไม่ให้มีการใช้เงินตามเช็ค หรือออกเช็คในขณะที่ออกเงินในบัญชีมีไม่พอจ่ายและไม่อาจลงโทษจำเลยตามฟ้องได้
พิพากษายืน
