แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
แม้ตัวแทนของจำเลยจะได้ทำสัญญาขายไม้ให้แก่โจทก์ แต่เมื่อข้อเท็จจริงฟังได้ว่าตัวแทนของจำเลยได้ทำสัญญาดังกล่าวในนามของจำเลยกับตัวแทนของจำเลยเองโดยอาศัยโจทก์เป็นเครื่องมือ โดยไม่ได้รับความยินยอมจากจำเลยซึ่งเป็นตัวการ สัญญานั้นย่อมไม่ผูกพันจำเลยตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 805
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า โจทก์ทั้งสองได้ทำสัญญาซื้อขายไม้กับตัวแทนของจำเลยและได้วางมัดจำไว้ ๕๐๐,๐๐๐ บาท แต่จำเลยบิดพลิ้วไม่ยอมส่งมอบไม้ให้แก่โจทก์ตามสัญญา ทำให้โจทก์ได้รับความเสียหาย ขอให้พิพากษาให้จำเลยขายไม้ให้แก่โจทก์ตามสัญญา โดยรับเงินจากโจทก์อีก ๑,๕๐๐,๐๐๐ บาท ถ้าไม่สามารถปฏิบัติตามสัญญาให้ชดใช้เงิน ๔,๑๔๗,๐๘๓.๓๒ บาท แก่โจทก์พร้อมด้วยดอกเบี้ย
จำเลยให้การว่า การทำสัญญาซื้อขายไม้รายนี้ตัวแทนของจำเลยมิได้รับอนุญาตจากจำเลย ทั้งตัวแทนของจำเลยได้กระทำไปโดยทุจริตผิดหน้าที่ของตน โดยตัวแทนของจำเลยทราบว่าไม้จะมีราคาสูงขึ้น จึงถือโอกาสให้โจทก์ที่ ๒ ซึ่งเป็นบุตรรีบทำสัญญาดังกล่าวไว้ขอให้ยกฟ้อง
ศาลชั้นต้นวินิจฉัยว่า สัญญาซื้อขายไม้ซุงไม่ผูกพันจำเลย แต่ได้ความว่าโจทก์ได้ส่งเงินเข้าบัญชีของจำเลยเป็นจำนวน ๔๙๙,๗๐๘ บาท จำเลยจึงต้องคืนเงินจำนวนนี้แก่โจทก์และจำเลยนำสืบไม่ได้ว่าโจทก์ได้รับไม้ไปแล้วราคาเท่าใด จึงไม่อาจนำมาหักกลบลบหนี้ได้ พิพากษาให้จำเลยชำระเงิน ๔๙๙,๗๐๘ บาทแก่โจทก์พร้อมด้วยดอกเบี้ย
โจทก์ทั้งสองอุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์วินิจฉัยว่า สัญญาซื้อขายไม้ผูกพันจำเลย พิพากษากลับ ให้จำเลยขายไม้ให้แก่โจทก์ทั้งสองตามสัญญา โดยรับเงินจากโจทก์อีก๑,๕๐๐,๐๐๐ บาท ถ้าไม่ปฏิบัติตามสัญญา ให้จำเลยคืนมัดจำแก่โจทก์ทั้งสองพร้อมด้วยดอกเบี้ย และใช้ค่าเสียหายแก่โจทก์ทั้งสองอีก ๖๐๐,๐๐๐ บาท
โจทก์ทั้งสองและจำเลยฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยข้อเท็จจริงว่า การที่นายกิติตัวแทนของจำเลยได้ทำสัญญาขายไม้ให้แก่โจทก์ทั้งสองนั้น ความจริงเป็นเรื่องนายกิติทำสัญญาขายให้แก่ตัวนายกิติเองโดยอาศัยชื่อของโจทก์ทั้งสอง แล้ววินิจฉัยข้อกฎหมายว่า เมื่อฟังได้ว่านายกิติตัวแทนของจำเลยได้ทำสัญญาซื้อขายไม้ในนามของจำเลย ทำกับตัวนายกิติเองโดยอาศัยโจทก์ทั้งสองเป็นเครื่องมือและนายกิติไม่ได้รับความยินยอมจากจำเลยซึ่งเป็นตัวการ สัญญานั้นย่อมไม่ผูกพันจำเลยตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา ๘๐๕
พิพากษากลับ ให้บังคับคดีตามคำพิพากษาศาลชั้นต้น
