แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
จำเลยที่ 2 ตั้งร้านขายของชำ และมีอาชีพทางรับเครื่องทองรูปพรรณที่ทำด้วยเงิน ทอง นาค จากร้ายขายของเช่นนั้นไปจำหน่ายหากำไรบ้าง ขายเครื่องรูปพรรณของตนเองบ้างจำเลยที่ 2 ปฏิบัติการค้าเช่นนี้เป็นอาจินต์ตลอดมาเป็นเวลา 10 ปีแล้ว จำเลยที่ 2 เคยติดต่อรับของจากร้านจำเลยที่ 1 ไปจำหน่าย ดังนี้ ถือว่าจำเลยที่ 2 เป็นพ่อค้าขายของรูปพรรณตามความหมายในมาตรา 1332 ป.ม.แพ่ง ฯ ฉะนั้นเมื่อจำเลยที่ 2 นำเข็มขัดนาคจากร้านของจำเลยที่ 1 มาขายให้โจทก์ และโจทก์รับซื้อไว้โดยสุจริต โจทก์ย่อมได้รับความคุ้มครองตามมาตรานี้.
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า จำเลยที่ ๑ มีอาชีพในทางตั้งร้านค้าสิ่งของทองรูปพรรณ จำเลยที่ ๒ มีอาชีพในทางรับสิ่งของอันมีค่าเพียงเร่ขายเป็นปกติ จำเลยที่ ๒ ได้นำเข็มขัดนาคมาบอกขายให้โจทก์เป็นราคา ๒๐๐๐ บาท แต่ในที่สุดตกลงราคากัน ๑๗๐๐ บาท ต่อมาจำเลยที่ ๑ นำเจ้าพนักงานไปยึดเข็มขัดนาคจากโจทก์โดยอ้างว่าจำเลยที่ ๒ มาหลอกลวงรับเข็มขัดนาคของจำเลยที่ ๑ ไปจำหน่าย แล้วไม่ใช้ราคาให้ เจ้าพนักงานได้มอบเข็มขัดให้จำเลยที่ ๑ ไป โจทก์จึงฟ้องขอให้คืนเข็มขัด หรือใช้ราคา ๒๐๐๐ บาท จำเลยที่ ๑ ให้การว่า จำเลยที่ ๒ มาพูดหลอกลวงรับเอาเข็มขัดไปจากจำเลยที่ ๑ ต่อมาเจ้าพนักงานจับเข็มขัดได้จากโจทก์ จึงคืนให้จำเลยที่ ๑ โจทก์หามีสิทธิฟ้องเรียกคืน หรือให้จำเลยที่ ๑ ให้ราคาไม่ จำเลยที่ ๒ ขากนัดยื่นคำให้การ ศาลชั้นต้นพิพากษายกฟ้องจำเลยที่ ๑ และให้จำเลยที่ ๒ ใช้ราคา ๑๗๐๐ บาท ศาลอุทธรณ์แก้ให้จำเลยที่ ๑ คืนเข็มขัดนาค ถ้าคืนไม่ได้ให้ใช้ราคา ๑๗๐๐ บาท
จำเลยฎีกา
ศาลฎีกาเห็นว่า จำเลยที่ ๒ ตั้งร้ายขายของชำและมีอาชีพทางรับของเครื่องรูปพรรณที่ทำด้วยเงิน ทองนาค จากร้ายขายของไปเที่ยวจำหน่ายเพื่อหากำไรบ้าง ขายเครื่องรูปพรรณของตนเองบ้าง และจำเลยได้ปฏิบัติการค้าเช่นนี้เป็นอาชีพตลอดมาเป็นเวลา ๑๐ ปีแล้ว ฐานะของจำเลยที่ ๒ มีอาชีพเช่นนี้ จำเลยที่ ๑ ก็ทราบดี เพราะจำเลยที่ ๒ เคยไปติดต่อรับของไปจากร้านจำเลยที่ ๑ ไปจำหน่าย พฤตติการณ์ดังนี้พอถือได้ว่าจำเลยที่ ๒ เป็นพ่อค้าขายของรูปพรรณ เมื่อจำเลยที่ ๒ นำมาขายให้โจทก์ และโจทก์รับซื้อไว้โดยสุจริตโจทก์จึงไม่ต้องคืนเจ้าของอันแท้จริง เว้นแต่จะชดใช้ราคาที่โจทก์ซื้อไว้ ดังที่บัญญัติไว้ใน ป.ม.แพ่ง ฯมาตรา ๑๓๓๒
พิพากษาแก้ให้จำเลยที่ ๑ ใช้ราคา ๑๗๐๐ บาทให้โจทก์ตามฟ้อง หรือจะเลือกคืนเข็มขัดนาคให้โจทก์ตามฟ้อง แทนการใช้ราคาก็ได้ นอกนั้นยืนตาม.
