แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
นายน่านำคำเสนอของผู้ขายยื่นให้ผู้ซื้อ ๆ ถือเอาประโยชน์จากการนี้ทำการติดต่อกับผู้ขายนับว่านายน่าได้ชี้ช่องหรือจัดการให้ทำสัญญากัน ถึงแม้ผู้ขาย ๆ ต่ำกว่าราคาที่เสนอไว้ยังได้ชื่อว่านายน่า เปนผู้กระทำให้ซื้อขายเปนผลสำเร็จ เทียบฎีกา 443/61,144/67,306/65 วิธีพิจารณาแพ่งอนาถาเมื่อยอมให้ว่าความอนาถาไม่จำต้องวางเงินค่าธรรมเนียมและค่าทนาย
ย่อยาว
คดีนี้โจทก์เปนผู้นำคำเสนอจะขายที่ดินกิมเซ่งหลีของจำเลยราคา ๔๐๐๐๐๐ บาทยื่นต่อเสนาบดีเกษตร์ซึ่งเปนผู้ซื้อ และผู้ซื้อได้ถือเอาประโยชน์จากการนี้ไปทำความติดต่อแก่จำเลยโดยตรง และจำเลยตกลงยอมลดหย่อนราคาขายให้แก่ผู้ซื้อเพียง ๓๖๐๐๐๐ บาทดังนี้ ปัญหามีว่าโจทก์ซึ่งเปนนายน่าของจำเลยจะมีสิทธิได้รับเงินค่านายน่าตามสัญญาหรือไม่
ศาลต่างประเทศตัดสิยกฟ้อง โดยอ้างว่าโจทก์ไม่ได้ลงแรงงานและชี้ช่องให้ตามความหมายแห่งประมวลแพ่ง ม.๘๔๕
มาในชั้นอุทธรณ์โจทก์ขอว่าความอนาถา ศาลเดิมไต่สวนแล้วย่อมให้โจทก์อุทธรณ์อนาถาโดยไม่ต้องวางเงินค่าธรรมเนียมและค่าทนาย
จำเลยฎีกาคัดค้านว่าโจทก์ต้องวางเงินค่าธรรมเนียม และโจทก์ลงแรงไม่เพียงพอจะได้รับค่านายน่า
ศาลฎีกาเห็นว่าเรื่องอนาถานั้นโจทก์ไม่ต้องวางเงินค่าธรรมเนียม คำสั่งศาลฎีกาที่ ๙๔/๖๖ ที่ ๑/๗๑ ส่วนปัญหาว่าโจทก์ลงแรงเพียงพอหรือไม่นั้น ศาลอุทธรณ์ชี้ขาดข้อเท็จจริงว่า การซื้อขายที่ดินรายนี้เนื่องมาจากฝ่ายโจทก์เปนผู้ทำความติดต่อระวางผู้ซื้อและจำเลย ตามกฎหมายเมื่อนายน่าได้ชักจูงให้ผู้ขายติดต่อกับผู้ซื้อ และการขายจนเปนผลสำเร็จต่อมาแล้ว ก็นับว่านายน่าได้เปนผู้ชี้ช่องหรือจัดการให้ได้ทำสัญญากัน ซึ่งนายน่ามีสิทธิที่จะเรียกค่านายน่าได้ ถึงแม้ผู้ซื้อกับจำเลยจะไปตกลงตรงกันเองโดยยอมลดหย่อนราคาให้ก็ตาม นายน่ายังมีสิทธิได้รับค่าบำเหน็จเต็มเสมอ
