แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
บุคคลภายนอกเข้าทำสัญญากับบุคคลผู้หนึ่งโดยเข้าใจว่าบุคคลนั้นทำสัญญาเพื่อตนเอง ต่อมาความจริงปรากฏว่าบุคคลนั้นเป็นเพียงตัวแทนของตัวการผู้ซึ่งยอมให้ตัวแทนทำการออกนอกหน้าเป็นตัวการ ตัวการย่อมต้องรับผิดต่อบุคคลภายนอกตามสัญญานั้นด้วย
ย่อยาว
คดี 3 สำนวนนี้รวมพิจารณาพิพากษา โจทก์ทั้ง 3 สำนวนฟ้องจำเลยคนเดียวกันเป็นใจความทำนองเดียวกันว่าเดิมโจทก์ฟ้องนายเช้งโหมว แซ่โง้ว เป็นจำเลยเรียกค่าขายไม้ซุง ในที่สุดได้ทำสัญญาประนีประนอมยอมความกันโดยนายเช็งโหมวยอมใช้ค่าไม้ซุงให้โจทก์สำนวนที่หนึ่ง 82,342 บาท กับค่าเสียหาย 7,563.05 บาท ให้โจทก์สำนวนที่สอง 10,000 บาท กับค่าธรรมเนียมค่าทนาย 150 บาท ให้โจทก์สำนวนที่ 3 20,000 บาท กับค่าทนายค่าธรรมเนียม 528 บาท เมื่อครบกำหนดนายเช็งโหมวมิได้ชำระ บัดนี้ปรากฏว่าศาลได้พิพากษาว่าโรงเลื่อยที่นายเช็งโหมวครอบครองดำเนินกิจการอยู่เป็นของจำเลยเฉพาะเรื่องไม้ซุง นายเช็งโหมวมีฐานะเพียงลูกจ้างจำเลยนายเช็งโหมวจะซื้อไม้ซุงจากใครหรือเป็นลูกจ้างใครเป็นเรื่องที่นายเช็งโหมวทำได้โจทก์ถือว่าเท่ากับนายเช็วโหมวเป็นตัวแทนจำเลยหรือยินยอมเชิดให้นายเช็งโหมวเป็นตัวแทนไม้ต่าง ๆ ที่นายเช็งโหมวซื้อมาก็นำมาเลื่อยเป็นไม้ของโรงเลื่อยจำเลยซึ่งจำเลยถือเอาประโยชน์ด้วยจำเลยจึงต้องรับผิด จึงขอให้ศาลบังคับ
จำเลยต่อสู้ทำนองเดียวกันว่าจำเลยปฏิเสธหนี้ของนายเช็งโหมวหากฟังว่าเป็นหนี้ก็เป็นหนี้ส่วนตัว จำเลยมิได้แต่งตั้งหรือเชิดนายเช็งโหมวเป็นตัวแทน จำเลยไม่ได้รับไม้ที่นายเช็งโหมวซื้อไว้เลยการที่จำเลยเป็นบริษัทจำกัดจะตั้งนายเช็งโหมวเป็นตัวแทนก็จะต้องทำโดยคณะกรรมการ ฯลฯ
ศาลชั้นต้นฟังข้อเท็จจริงว่าในสองสำนวนแรกนายเช็งโหมวซื้อไม้ในขณะเช่าโรงเลื่อยจำเลย จำเลยจึงไม่ต้องรับผิด แต่สำนวนที่ 3 นั้นนายเช็งโหมวซื้อไม้ในขณะเป็นลูกจ้างจำเลยจึงพิพากษาให้ยกฟ้องโจทก์สำนวนที่ 1, 2 ส่วนสำนวนที่ 3 ให้จำเลยใช้ค่าไม้ซุง 20,000 บาท
โจทก์ในสำนวน 1, 2 และจำเลยในสำนวนที่ 3 อุทธรณ์ ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน
โจทก์สำนวนที่ 1, 2 และจำเลยสำนวนที่ 3 ฎีกา
ศาลฎีกาเห็นว่าถ้าหากข้อเท็จจริงฟังได้ว่านายเช็งโหมวเป็นตัวแทนจำเลยแล้ว แม้โจทก์จะขายไม้ให้แก่นายเช็งโหมวไปโดยคิดว่านายเช็งโหมวเป็นเจ้าของโรงเลื่อยเองก็ดี จำเลยก็ย่อมจะต้องรับผิดต่อโจทก์ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 806 ตามพฤติการณ์ที่ได้ความ ศาลฎีกาเชื่อว่านายเช็งโหมวได้เป็นตัวแทนของจำเลยตั้งแต่ก่อนนายเช็งโหมวจะซื้อไม้ซุงจากโจทก์ที่ 1, 2 แล้วจึงพิพากษาแก้ว่า ให้จำเลยใช้เงินให้แก่โจทก์สำนวนที่ 1, 2 ด้วยส่วนสำนวนที่ 3 คงพิพากษายืน
