แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
พรบ ว่าด้วยการเวนคืนอสังหาริมทรัพย์เพื่อตัดหรือ++ตำบลสะแกกรัง อำเภอน้ำซึม อุทัยธานี 2479 ปลอมแปลงสัญญาเกี่ยวกับราคา++ในการเวนคืนอสังหาริมทรัพย์ เจ้าหนี้ไม่ยอมรับชำระเงินตามสัญญา ลูกหนี้จะบอกเลิกสัญญาไม่ได้
ย่อยาว
ได้ความว่าโจทก์เป็นคณะกรรมการเวนคืนอสังหาริมทรัพย์และจำเลยเป็นเจ้าของที่ดินในเขตต์เวนคืน โจทก์กับผู้แทนจำเลยตกลงทำสัญญากำหนดจำนวนเงินค่าทำขวัญสำหนับที่ดินที่ถูกเวนคืนเป็ฯราคาตารางเมตร์ละ ๕๐ บาท เนื้อที่ตามโฉนดทั้งแปลงมี ๑๖ ตารางเมตร์คิดเป็นเงิน ๘๐๐ บาท ต่อมาเจ้าหน้าที่ไปสอบเขตต์ที่ดินนี้ปรากฏว่ามีเนื้อทีเพียง ๘.๘ เมตร์ โจทก์จึงคิดราคาที่ดินให้จำเลยลดลงตามส่วนคือ ๔๔๐ บาท จำเลยไม่ยอมจะเอาเต็ม ๘๐๐ บาท โจทก์จึงฟ้องขอให้ศาลสั่งล้างสัญญาที่โจทก์จำเลยได้ตกลงกันไว้
ศาลชั้นต้นเห็นว่า โจทก์จะบอกล้างสัญญามิได้ เพราะโจทก์ควรจะรู้โดยตำแหน่งหน้าที่ราชการของโจทก์แล้วว่าที่ดินของจำเลยมีไม่ถึง ๑๖ ตารางเมตร์หาไม่ระมัดระวังตรวจตราให้ดีนับว่าเป็นความประมาทเลิ่นเล่ออย่างร้ายแรงของโจทก์ จึงพิพากษายกฟ้องโจทก์
โจทก์อุทธรณ์ ศาลอุทธรณ์เห็ฯว่าโจทก์เข้าใจโดยสุจริว่าที่ดินจำเลยมีเนื้อที่ถูกต้องตามโฉนดจึงตกลงกับผู้แทนของจำเลยโดยสำคัญผิดในคุณสมบัติของที่ดินอันเป็นสาระสำคัญ โจทก์อาจบอกล้างสัญญานั้นได้ตาม ป.พ.พ.ม. ๑๒๐, ๑๓๗, จึง พิพากษากลับให้เลิกล้างสัญญาระหว่างโจทก์กับจำเลย
จำเลยฎีกา ศาลฎีกาเห็นว่า สัญญานี้มิใช่สัญญาซื้อขายที่ดินหากเป็นสัญญากำหนดเงินค่าทำขวัญระหว่างโจทก์ผู้เป็นกรรมการเวนคืนอสังหาริมทรัพย์กับจำเลยผู้เป็นเจ้าของที่ดินที่ถูกเวนคือโดยกรรมสิทธิ์ที่ดินรายนี้ได้ตกเป็นของเจ้าหน้าที่ตาม พ.ร.บ. ว่าด้วยการเวนคืน อสังหาริมทรัพย์ พ.ศ. ๒๔๗๗ ประกอบกับ พ.ร.บ. เวนคืนอสังหาริมทรัพย์เพื่อตัดหรือขยายถนนตำบลสะแกกรัง อำเภอน้ำซึม จึงหวัดอุทัยธานี พ.ศ. ๒๔๗๙ แล้ว การกำหนดค่าทำขวัญเป็นราคาตารางเมตร์ดังนี้ เนื้อที่จะขาดหรือเกินผิดไปจากโฉนด จึงมิใช่ข้อสำคัญที่จะทำให้สัญญาเสีย เพราะอาจเอาเนื้อที่ที่มีจริงมาคำนวณตามราคาตารางเมตร์ได้ ฝ่ายใดจะบอกล้างสัญญาไม่ได้ คดีนี้แม้จำเลยไม่ยอมรับเงิน ๔๔๐ บาท ไม่เป็นเหตุทำให้สัญญาเสียหรือเป็นเหตุให้โจทก์มีสิทธิ์เลิกล้างสัญญาได้ จึงพิพากษากลับศาลอุทธรณ์ให้ยกฟ้องโจทก์
