แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
โจทก์ฟ้องว่าเจ้าของที่ดินให้โจทก์อาศัยทำกินในที่ดินจำเลยมาขัดขวางไม่ให้โจทก์ทำนาในที่ดินนี้ ขอให้สั่งห้ามจำเลยไม่ให้มาเกี่ยวข้องดังนี้ สิทธิครอบครองที่ดินยังคงอยู่แก่เจ้าของ โจทก์เป็นได้อย่างมากก็เพียงผู้ยึดถือไว้ให้อยู่ในฐานผู้แทนผู้ครอบครองตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา 1381เท่านั้น โจทก์ไม่มีทรัพย์สิทธิอย่างใดในที่ดินนั้น เมื่อเจ้าของไม่ได้เข้ามาเป็นโจทก์ร่วมโจทก์ก็ไม่มีอำนาจฟ้องคดีนี้
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า นายบุญมาและนางบุดดา พ่อตาแม่ยายโจทก์ได้มอบที่นา 2 แปลงให้โจทก์กับนางโฮมภริยาทำกินและอุปการะเลี้ยงดูนายบุญมาและนางบุดดาตลอดมา บัดนี้ จำเลยซึ่งเป็นน้องเขยนายบุญมาได้เข้ามารบกวนขัดขวางโจทก์มิให้ทำนาตามปกติ จึงขอให้ศาลห้าม จำเลยต่อสู้ว่านาพิพาทเป็นของจำเลยโก่นสร้างขึ้นเองมา 8 ปีแล้วโจทก์หรือนายบุญมาและนางบุดดาไม่เคยเกี่ยวข้อง และตัดฟ้องว่าโจทก์ไม่มีอำนาจฟ้องจำเลย และขอให้ศาลวินิจฉัยเรื่องอำนาจฟ้องก่อน โจทก์ยื่นคำร้องขอให้เรียกนางบุดดามาเป็นโจทก์ร่วมศาลอนุญาต นางบุดดายื่นคำแถลงว่า นาพิพาทเป็นของนางบุดดาได้มอบให้โจทก์ทำกิน จึงขอเข้าเป็นโจทก์ร่วมเพื่อสงวนสิทธิในที่พิพาทจำเลยคัดค้าน แต่ศาลชั้นต้นจึงสั่งอนุญาตให้นางบุดดาเป็นโจทก์ร่วมศาลชั้นต้นสืบพยานโจทก์ แล้วจำเลยไม่ติดใจสืบพยาน ศาลชั้นต้นพิพากษาให้โจทก์ชนะคดี ศาลอุทธรณ์ให้ยกคำพิพากษาศาลชั้นต้นเพราะนางบุดดายังไม่ได้รับความยินยอมจากสามี ให้ศาลชั้นต้นพิจารณาพิพากษาใหม่ นางบุดดาโจทก์ร่วมจึงถอนตัวออกจากคดีจำเลยไม่คัดค้าน แล้วจำเลยขอให้ศาลวินิจฉัยข้อตัดฟ้อง ศาลชั้นต้นเห็นว่าโจทก์ไม่มีสิทธิครอบครอง พิพากษายกฟ้อง
ศาลอุทธรณ์พิพากษากลับให้โจทก์ชนะคดี
จำเลยฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า โจทก์กล่าวมาในฟ้องอ้างว่า ผู้อื่นเป็นเจ้าของที่พิพาท คดีนี้โจทก์ฟ้องโดยอาศัยเหตุที่ว่าเจ้าของที่พิพาทมอบให้โจทก์อาศัยทำกิน และอุปการะเลี้ยงดูเจ้าของที่ดินนั้นฐานะของโจทก์จึงหาเป็นผู้มีสิทธิครอบครองหรือมีทรัพย์สิทธิอื่นใดในที่ดินนั้นไม่ โจทก์มีฐานะเพียงเป็นผู้ดูแลและจัดการที่ดินแทนนายบุญมาและนางบุดดาเท่านั้น สิทธิครอบครองยังคงอยู่แก่เจ้าของที่นา ซึ่งโจทก์จะเป็นอย่างมากก็เพียงผู้ยึดถือไว้ให้ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1381 ในคดีนี้ จำเลยตั้งพิพาทมาในข้อกรรมสิทธิ์การวินิจฉัยคดีจะต้องชี้ถึงกรรมสิทธิ์หรือความเป็นเจ้าของแห่งทรัพย์สินนั้นเป็นเบื้องต้น เมื่อเจ้าของทรัพย์สินไม่ยอมมาเป็นโจทก์ร่วม และไม่มีการบังคับให้เข้ามาเป็นคู่ความโจทก์ผู้ไม่มีทรัพย์สิทธิอย่างใดในทรัพย์สินนั้น ก็มิได้รับมอบหมายให้ฟ้องร้องแทนเจ้าทรัพย์โจทก์จึงหามีอำนาจฟ้องร้องคดีนี้ไม่
