แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
เมื่อศาลได้กำหนดหน้าที่นำสืบแล้ว ต่อมามีเหตุการณ์เปลี่ยนไป ศาลเดิมมีคำสั่งเปลี่ยนแปลงหน้าที่นำสืบใหม่ได้
จำนวนเงินที่ระบุไว้ในสัญญาจำนองสองแสนบาทเป็น จำนวนเงินชั้นสูงที่เอาทรัพย์สินตราไว้เป็นประกันตามประมวลแพ่ง ๆ มาตรา 708 ไม่ใช่เรื่องที่จำเลยยินยอมให้โจทก์เบิกเงินเกินบัญชี
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่าโจทก์ทำการค้าขายได้ติดต่อกับบริษัทจำเลยซึ่งเป็นธนาคารทำการเปิดบัญชีติดต่อกันตลอดมา โจทก์ได้เอาโฉนดที่ดินไปทำสัญญาจำนองไว้กับบริษัทของจำเลยเป็นเงินสองแสนบาทเป็นการประกันหนี้ ซึ่งโจทก์มีสิทธิจะเบิกเงินเท่าใดก็ได้ไม่เกินจำนวนสองแสนบาทโจทก์ได้เบิกเงินรายจำนองนี้ไปแล้ว ๑๘๕๐๐๐ บาท โจทก์ยังมีสิทธิที่จะเลิกได้อีก ๑๕๐๐๐ บาท แต่บริษัทจำเลยได้สั่งงดและไม่ยอมจ่ายเงินให้โจทก์ก็ตามสัญญา ทำให้การค้าของโจทก์ปันป่วนหยุดชงักขาดทุนและขาดประโยชน์ จึงขอให้ศาลบังคับจำเลยใช้ค่าเสียหายแก่โจทก์สองแสนบาท.
ในชั้นแรกศาลชั้นต้นมีคำสั่งให้จำเลยนำสืบในเรื่องมีการจำกัดจำนวนเงินก่อนแล้วจึงให้โจทก์นำสืบในเรื่องค่าเสียหายต่อมาในวันนัดพิจารณา เมื่อได้ฟังคำแถลงของโจทก์แล้ว ได้สั่งให้โจทก์สืบก่อน และได้สอบถามโจทก์ถึงข้อนำสืบแล้ว จึงได้มีคำสั่งให้งดสืบพะยาน โดยเห็นว่าคดีพอวินิจฉัยได้แล้ว.
ศาลชั้นต้นเห็นว่าตามหลักฐานของโจทก์ถือไม่ได้ว่าจำเลยมีหน้าที่ตามกฎหมายที่จะต้องจ่ายเงินให้แก่โจทก์ตามฟ้อง โจทก์ไม่มีสิทธิที่จะเรียกร้องค่าเสียหายฐานผิดสัญญาได้ จึงพิพากษายกฟ้อง.
โจทก์อุทธรณ์ ศาลชั้นต้นไม่มีอำนาจเปลี่ยนแปลงคำสั่งในเรื่องหน้าที่นำสืบ และว่าตามสัญญาจำนองจำเลยมีหน้าที่ต้องจ่ายเงินให้โจทก์ถึงสองแสนบาท ศาลฎีกาเห็นว่าในเรื่องหน้าที่นำสืบนั้น แม้ศาลชั้นต้นจะได้สั่งตามฟ้องและให้คำให้การในเบื้องต้นให้เป็นหน้าที่ที่จำเลยนำสืบก่อน แต่ต่อมาศาลชั้นต้นได้สอบถามโจทก์ ๆ แถลงข้อความรับเข้ามาบางประการเป็นเหตุให้หน้าที่นำสืบเปลี่ยนไปเป็นโจทก์ต้องนำสืบก่อนเช่นนี้ศาลย่อมมีอำนาจเปลี่ยนแปลงได้ หามีบทกฎหมายใดห้ามไม่ และเห็นว่าตามสัญญาจำนองรายนี้มิได้ระบุจำนวนเงินอันแน่นอนลงไว้ แต่ได้ระบุจำนวนเงินชั้นสูงที่ได้เอาทรัพย์สินจำนองนั้นประกันไว้ ตามประมวลแพ่ง ฯ มาตรา ๗๐๘ ศาลฎีกาเห็นว่าการที่โจทก์เป็นลูกหนี้จำเลยโดยเบิกเงินเกินบัญญชีนั้นมิได้มีกำหนดจำนวนหรือระยะเวลาอย่างไร จึงเป็นสัญญากู้ยืมที่ได้เกิดขึ้นเป็นคราว ๆ ไป สัญญาจำนองเป็นสัญญาประกันการชำรหนี้ เมื่อเป็นดังนี้ การที่จำเลยไม่ยอมให้โจทก์เบิกเงินเกินบัญชีต่อไปก็อยู๋ในอำนาจของจำเลยทำได้ เพราะเป็นเรื่องที่จำเลยไม่ยอมให้โจทก์กู้เงินอีกจำนวนเงินสองแสนที่ระบุไว้ตามสัญญาจำนองนั้น ไม่ใช่จำนวนเงินที่เลยผูกพันจะให้โจทก์เบิกเกินบัญญชีได้ถึงเพียงนั้น
แต่หากเป็นจำนวนชั้นสูงที่เอาทรัพย์สินตราไว้เป็นประกัน จึงเห็นได้ว่าจำเลยมิได้เป็นผู้ผิดสัญญา จึงพิพากษายืนตามศาลล่าง.
