แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
หนี้ที่เกิดแต่กิจการของห้างหุ้นส่วนที่ไม่ได้จดทะเบียนเป็นนิติบุคคล เป็นหนี้ผูกพันส่วนตัวผู้เป็นหุ้นส่วน ไม่ใช่ลูกหนี้เป็นคนละคนไปจากผู้เป็นหุ้นส่วน เมื่อผู้ล้มละลายก็เป็นหุ้นส่วนอยู่ด้วยแล้ว การที่หุ้นส่วนคนหนึ่งเอาเงินของห้างหุ้นส่วนชำระหนี้ของห้างหุ้นส่วนก็ถือว่าเป็นการกระทำแทนหุ้นส่วนอื่นรวมทั้งผู้ล้มละลายด้วย ตามนัย แห่ง ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1033, 1042 เมื่อการนั้นทำให้เจ้าหนี้ได้เปรียบกัน ต้องตามมาตรา 115 แห่ง พระราชบัญญัติล้มละลาย เจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ย่อมขอให้ศาลสั่งเพิกถอนได้
ย่อยาว
ข้อเท็จจริงได้ความว่า เดิมผู้ล้มละลาย (จำเลย) นายซินเคี้ยง กับบุคคลอื่นอีกหลายคนได้ทำสัญญาเข้าหุ้นส่วนดำเนินกิจการ โรงรับจำนำเชียงฮวด แต่ไม่ได้จดทะเบียนเป็นนิติบุคคลผู้ล้มละลายเป็นผู้จัดการ ในระหว่างที่ห้างหุ้นส่วนดำเนินกิจการอยู่ ห้างหุ้นส่วนโดยผู้ล้มละลายและนายซินเคี้ยงได้ทำสัญญายืมเงินจากผู้คัดค้าน ๑๑,๐๐๐ บาท ไปใช้ในกิจการของห้างหุ้นส่วนต่อมาผู้ล้มละลาย ถูกโจทก์ฟ้องคดีล้มละลายคดีนี้ และศาลมีคำสั่งศาลพิพากษาให้ล้มละลาย ผู้ล้มละลายได้หลบหนีไป นายซินเคี้ยง ได้นำเงินห้าง ๑๑,๐๐๐ บาท ไปชำระหนี้ให้ผู้คัดค้าน เจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์จึงมาร้องต่อศาลขอให้เพิกถอนการชำระหนี้ และเรียกเงินคืนเพราะถือว่านายซินเคี้ยงทำแทนผู้ล้มละลาย และมุ่งหมายให้เจ้าหนี้อื่นเสียเปรียบ
ศาลชั้นต้นพิจารณาแล้วมีคำสั่งให้เพิกถอนการชำระหนี้ รายนี้ ให้ผู้คัดค้านส่งเงินคืนผู้ร้อง
ผู้คัดค้านอุทธรณ์ ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน
ผู้คัดค้านฎีกา ว่า เงินที่นายซินเคี้ยง ชำระหนี้ผู้คัดค้านนั้นเป็นเงินของห้างหุ้นส่วน หนี้รายนี้เป็นหนี้ของห้างหุ้นส่วน ที่ผู้ล้มละลายถูกฟ้องนั้น เป็นการส่วนตัวผู้ล้มละลาย นายซินเคี้ยงเป็นหุ้นส่วนซึ่งต้องรับผิดในหนี้ของห้างหุ้นส่วนด้วย จึงมีอำนาจเอาเงินของห้างหุ้นส่วนไปชำระหนี้ได้ในระหว่างที่ห้างยังดำเนินการอยู่ไม่เป็นการทำแทนผู้ล้มละลาย ไม่ต้องรับความเห็นชอบของเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์และเมื่อผู้คัดค้านเป็นเจ้าหนี้ห้างหุ้นส่วน โจทก์เป็นเจ้าหนี้ส่วนตัวผู้ล้มละลาย จะถือว่าผู้ล้มละลายกระทำหรือยินยอมให้กระทำการโอนทรัพย์สินโดยมุ่งหมายให้ผู้คัดค้านได้เปรียบเจ้าหนี้อื่นไม่ได้
ศาลฎีกาเห็นว่า ห้างหุ้นส่วนโรงรับจำนำเชียงฮวดไม่ได้จดทะเบียนเป็นนิติบุคคล หนี้ที่เกิดแต่กิจการของห้างหุ้นส่วนก็เป็นหนี้ผูกพันส่วนตัวผู้เป็นหุ้นส่วนนั่นเอง หาใช่ลูกหนี้เป็นคนละคนไม่ ทรัพย์สินที่มีอยู่รวมกันในห้างหุ้นส่วนก็เป็นทรัพย์ของผู้เป็นหุ้นส่วนทุกคนด้วยกัน การที่นายซินเคี้ยง
เอาเงินของห้างหุ้นส่วนชำระหนี้ของห้างหุ้นส่วนก็ถือว่าเป็นการกระทำแทนหุ้นส่วนอื่นรวมทั้งผู้ล้มละลายด้วย ตามนัย แห่ง ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา ๑๐๓๓, ๑๐๔๒ เมื่อการนั้นทำให้เจ้าหนี้ได้เปรียบกัน ต้องตามมาตรา ๑๑๕ แห่ง พระราชบัญญัติล้มละลาย เจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ย่อมขอให้ศาลสั่งเพิกถอนได้
พิพากษายืน
