แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
การที่จำเลยอาศัยที่ดินพิพาทของโจทก์อยู่ หากต่อมาประสงค์จะแย่งการครอบครองที่ดินพิพาท จำเลยต้องแจ้งให้แก่โจทก์ผู้ครอบครองทราบ เพื่อเปลี่ยนลักษณะแห่งการครอบครองว่าต่อไปจะครอบครองเพื่อตนเอง เมื่อจำเลยมิได้กระทำอย่างใดให้เห็นว่าเป็นการแย่งการครอบครองที่ดินพิพาท การครอบครองที่ดินพิพาทของจำเลยจึงเป็นการครอบครองแทนโจทก์.
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องขอให้ศาลพิพากษาให้จำเลยทั้งสองและบริวารออกจากที่ดินของโจทก์ ห้ามเกี่ยวข้องต่อไปและส่งมอบที่ดินคืนโจทก์ในสภาพเรียบร้อย
จำเลยทั้งสองให้การและฟ้องแย้งว่า จำเลยทั้งสองมิได้ขออาศัยในที่ดินของโจทก์ จำเลยทั้งสองอยู่อาศัยในที่ดินพิพาทโดยสงบ เปิดเผนานกว่า 10 ปี หากที่ดินพิพาทเป็นของโจทก์ จำเลยเข้าอยู่อาศัยทำประโยชน์มานานกว่า 1 ปี โจทก์จึงหมดสิทธิในที่ดินพิพาทแล้วขอให้ยกฟ้องและห้ามโจทก์กับบริวารเข้าเกี่ยวข้องในที่พิพาท
โจทก์ให้การแก้ฟ้องแย้งว่า โจทก์เห็นว่าจำเลยเป็นญาติจึงให้อาศัยอยู่ในที่ดินพิพาท ต่อมาโจทก์บอกกล่าวให้จำเลยออกจากที่ดินพิพาท จำเลยยอมทำหนังสือว่าจะออกจากที่ดินพิพาทแต่ไม่ออก การครอบครองของจำเลยเพราะโจทก์อนุญาต จึงไม่ก่อให้เกิดสิทธิครอบครองเพื่อตน ขอให้ยกฟ้องแย้ง
ศาลชั้นต้นพิพากษาว่า จำเลยที่ 2 มีสิทธิครอบครองที่ดินพิพาทห้ามโจทก์และบริวารเข้าเกี่ยวข้อง ยกฟ้องโจทก์และฟ้องแย้งของจำเลยที่ 1 ค่าฤชาธรรมเนียมเป็นพับ
โจทก์อุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน ค่าฤชาธรรมเนียมชั้นอุทธรณ์เป็นพับ
โจทก์ฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า พิเคราะห์แล้ว คดีมีปัญหาในชั้นฎีกาว่าโจทก์หรือจำเลยทั้งสองมีสิทธิครอบครองที่ดินพิพาท ซึ่งโจทก์มีบันทึกเอกสารหมาย จ.4 มาเป็นหลักฐานว่า จำเลยที่ 1 ได้ลงลายมือชื่อในบันทึกดังกล่าวยอมตกลงว่าจะย้ายออกจากที่ดินพิพาทภายในวันที่1 พฤษภาคม 2527 เพราะโจทก์จะเข้าทำกิน โดยมีชื่อจำเลยที่ 2 เป็นพยานรู้เห็นด้วย แม้จำเลยที่ 2 จะเบิกความปฏิเสธว่าไม่ใช่ลายมือของจำเลยที่ 2 แต่เมื่อเปรียบเทียบลายมือของจำเลยที่ 2 ในเอกสารหมาย จ.4 กับใบแต่งทนายความของจำเลยที่ 2 แล้ว เห็นว่าลายมือชื่อคล้ายคลึงกัน น่าเชื่อว่าเป็นลายมือชื่อของจำเลยที่ 2 เพราะไม่มีเหตุผลใดที่จะมีผู้ปลอมลายมือชื่อจำเลยที่ 2 ในเอกสารดังกล่าวข้อเท็จจริงฟังได้ว่า จำเลยทั้งสองอาศัยที่ดินของโจทก์อยู่ จำเลยทั้งสองจึงได้ทำบันทึกยอมออกจากที่ดินพิพาทภายในกำหนดเวลาตามบันทึกนั้น โจทก์จึงมีสิทธิครอบครองที่ดินพิพาท หากจำเลยที่ 2 จะแย่งการครอบครองที่ดินพิพาทจากโจทก์ จำเลยที่ 2 ต้องแจ้งให้แก่โจทก์ทราบเพื่อเปลี่ยนลักษณะแห่งการครอบครองว่าจะครอบครองเพื่อตนเองจึงจะเป็นการแย่งการครอบครองจากโจทก์ แต่จำเลยที่ 2 มิได้กระทำอย่างใดให้เห็นว่าเป็นการแย่งการครอบครองที่ดินพิพาท จึงต้องฟังว่าจำเลยที่ 2 อาศัยที่ดินพิพาทของโจทก์อยู่เป็นการครอบครองแทนโจทก์ จำเลยที่ 2 ย่อมไม่ได้สิทธิครอบครองที่ดินพิพาท ฎีกาของโจทก์ฟังขึ้น
พิพากษาแก้เป็นว่า ยกฟ้องแย้ง ให้จำเลยทั้งสองออกจากที่ดินของโจทก์ห้ามเกี่ยวข้องต่อไป และส่งมอบที่ดินคืนโจทก์ในสภาพเรียบร้อย ค่าฤชาธรรมเนียมทั้งสามศาลให้เป็นพับ.
