แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
จำเลยขอเลื่อนการสืบพยานจำเลยมาแล้ว 1 ครั้ง อ้างว่าทนายจำเลยป่วย ศาลอนุญาตโดยกำชับให้จำเลยเตรียมพยานมาสืบให้พร้อม ถ้าพยานปากใดไม่มาถือว่าไม่ติดใจสืบ ครั้นถึงวันนัดทนายจำเลยมอบฉันทะให้ ป. มายื่นคำร้องว่าทนายจำเลยขอถอนตัวจากการเป็นทนายให้จำเลย และขอเลื่อนคดีไปเพื่อให้จำเลยหาทนายใหม่ โดยไม่ปรากฏว่าการขอถอนตัวจากการเป็นทนายได้แจ้งให้ตัวจำเลยทราบหรือหาตัวจำเลยไม่พบ การที่ศาลชั้นต้นไม่อนุญาตให้ทนายถอนตัวจากการเป็นทนายจำเลย จึงชอบด้วยบทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 65 เมื่อจำเลยยังมีทนายอยู่ จึงไม่มีเหตุที่จะขอเลื่อนคดีเพื่อให้จำเลยหาทนายใหม่ทั้งการที่ศาลชั้นต้นได้กำชับในนัดก่อนแล้วว่า หากพยานปากใดไม่มาศาล ถือว่าจำเลยไม่ติดใจสืบพยาน เมื่อไม่มีพยานจำเลยมาศาลเลยศาลชั้นต้นจึงงดสืบพยานจำเลยเสียได้
ในชั้นอุทธรณ์ จำเลยอุทธรณ์เฉพาะปัญหาว่า จำเลยไม่ได้ทำสัญญาแลกเช็คเป็นเงินลดจากโจทก์ 200,000 บาท และจำเลยเสียค่าขึ้นศาลในชั้นอุทธรณ์ในทุนทรัพย์ตามจำนวนเงินในเช็คและดอกเบี้ยรวม 270,363 บาท เท่านั้น ดังนั้นปัญหาว่าจำเลยได้กู้เงินและรับเงิน 400,000 บาทไปจากโจทก์หรือไม่ จึงยุติตามคำพิพากษาศาลชั้นต้น แม้ศาลอุทธรณ์จะวินิจฉัยว่า จำเลยได้กู้และรับเงิน 400,000 บาทจากโจทก์ ก็ถือไม่ได้ว่าเป็นข้อที่ได้ยกขึ้นว่ากันมาแล้วในศาลอุทธรณ์โดยชอบ จำเลยจะยกขึ้นฎีกาต่อมาไม่ได้ ศาลฎีกาไม่รับวินิจฉัยให้ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 249
ค่าธรรมเนียมตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 229หมายความรวมถึงค่าทนายความด้วย ซึ่งผู้อุทธรณ์ต้องนำมาวางศาลพร้อมอุทธรณ์.
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องขอให้บังคับจำเลยชำระเงินต้นจำนวน ๖๐๐,๐๐๐ บาทพร้อมดอกเบี้ยจำนวน ๒๕๓,๕๙๕ บาท รวมทั้งสิ้นเป็นเงิน ๘๕๓,๕๙๕ บาทดอกเบี้ยร้อยละ ๒๐ ต่อปีของต้นเงิน ๔๐๐,๐๐๐ บาท นับแต่วันฟ้องจนกว่จะชำระแก่โจทก์แล้วเสร็จและดอกเบี้ยอัตราร้อยละ ๒๑ ต่อปีของต้นเงิน๒๐๐,๐๐๐ บาท นับแต่วันฟ้องเป็นต้นไป จนกว่าจะชำระเงินแก่โจทก์เสร็จ หากจำเลยไม่ชำระก็ให้ยึดทรัพย์สินที่จำนองขายทอดตลาดนำเงินชำระหนี้แก่โจทก์ หากไม่พอชำระหนี้ก็ให้ยึดทรัพย์สินอื่นของจำเลยขายทอดตลาดนำเงินมาชำระหนี้แก่โจทก์จนครบ
จำเลยให้การว่า ฟ้องโจทก์เคลือบคลุมโจทก์ไม่มีอำนาจฟ้องโจทก์ไม่ได้บอกกล่าวบังคับจำนองแก่จำเลย โจทก์คิดดอกเบี้ยได้เพียงอัตราร้อยละ ๑๕ ต่อปีเท่านั้น ขอให้ยกฟ้องโจทก์
ศาลชั้นต้นพิพากษาให้จำเลยชำระเงินจำนวน ๖๐๐,๐๐๐ บาทพร้อมดอกเบี้ยในอัตราร้อยละ ๒๐ ต่อปีของเงินจำนวน ๔๐๐,๐๐๐ บาทนับแต่วันที่ ๒๔ สิงหาคม ๒๕๒๕ เป็นต้นไป จนกว่าจะชำระเสร็จ และดอกเบี้ยในอัตราร้อยละ ๒๑ ต่อปี ของต้นเงินตามเช็คแต่ละฉบับ(ฉบับละ ๑๐๐,๐๐๐ บาท) นับแต่วันที่ ๔ และ ๗ เมษายน ๒๕๒๖เป็นต้นไปจนกว่าจะชำระเสร็จแก่โจทก์ หากไม่ชำระให้ยึดทรัพย์จำนองออกขายทอดตลาดชำระหนี้แทน กับให้จำเลยใช้ค่าฤชาธรรมเนียมแทนโดยกำหนดค่าทนายความ ๒,๐๐๐ บาท
จำเลยอุทธรณ์คำสั่งและคำพิพากษา
ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน ให้จำเลยใช้ค่าทนายความชั้นอุทธรณ์๑,๐๐๐ บาท แทนโจทก์
จำเลยฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า ที่จำเลยฎีกาว่า การที่ศาลชั้นต้นไม่ให้จำเลยเลื่อนคดีและงดสืบพยานจำเลยเป็นการไม่ชอบนั้น เกี่ยวกับคดีนี้ศาลชั้นต้นนัดสืบพยานจำเลยนัดแรกเมื่อวันที่ ๒๔ เมษายน ๒๕๒๘ครั้นถึงกำหนดทนายจำเลยมอบฉันทะให้นางประไพ พิชัยกุลมายื่นคำร้องขอเลื่อนคดีอ้างว่าทนายจำเลยป่วย ศาลชั้นต้นอนุญาตให้เลื่อนไปสืบพยานจำเลยวันที่ ๓ มิถุนายน ๒๕๒๘ โดยกำชับให้จำเลยเตรียมพยานมาสืบให้พร้อม ถ้าพยานปากใดไม่มาถือว่าไม่ติดใจสืบครั้นถึงวันนัดทนายจำเลยมอบฉันทะให้นางประไพมายื่นคำร้องว่าทนายจำเลยขอถอนตัวจากการเป็นทนายให้จำเลยและขอเลื่อนคดีไปเพื่อให้จำเลยหาทนายใหม่ ศาลชั้นต้นมีคำสั่งว่า ไม่ปรากฏว่าการขอถอนตัวจากการเป็นทนายได้แจ้งให้ตัวจำเลยทราบหรือหาตัวจำเลยไม่พบ จึงไม่อนุญาตให้ทนายถอนตัวจากการเป็นทนายจำเลยและไม่มีเหตุที่จะเลื่อนคดีเพื่อให้จำเลยหาทนายใหม่ ประกอบทั้งศาลได้กำชับจำเลยให้เตรียมพยานมาให้พร้อมในนัดนี้เพราะทนายจำเลยขอเลื่อนคดีมาครั้งหนึ่งแล้ว จึงให้ยกคำร้องขอเลื่อนคดีและถือว่าจำเลยไม่มีพยานมาสืบและให้งดสืบพยานจำเลยเสีย เช่นนี้ ศาลฎีกาพิเคราะห์เห็นว่า การที่ศาลชั้นต้นไม่อนุญาตให้ทนายจำเลยขอถอนตัวจากการเป็นทนายให้จำเลยชอบด้วยบทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งมาตรา ๖๕ แล้ว และเมื่อทนายจำเลยยังคงเป็นทนายให้จำเลยอยู่ก็ไม่มีเหตุที่จะขอเลื่อนคดีเพื่อให้จำเลยหาทนายใหม่ ทั้งศาลชั้นต้นก็ได้กำชับไว้ในนัดก่อนแล้วว่าหากพยานปากใดไม่มาศาลถือว่าจำเลยไม่ติดใจสืบพยานจำเลย ดังนั้นเมื่อไม่มีพยานจำเลยมาศาลเลย ศาลชั้นต้นก็ชอบที่จะสั่งงดสืบพยานจำเลยเสียได้ คำสั่งศาลชั้นต้นจึงชอบแล้ว ฎีกาจำเลยข้อนี้ฟังไม่ขึ้น
ที่จำเลยฎีกาว่า คำฟ้องของโจทก์มีข้อความสับสนขัดแย้งกันกล่าวคือ โจทก์ไม่ได้บรรยายในคำฟ้องว่าหนี้เงินอันเกิดจากการที่จำเลยนำเช็ค ๒ ฉบับ จำนวนเงิน ๒๐๐,๐๐๐ บาท ไปแลกเงินสดจากโจทก์เกี่ยวพันกับหนี้ตามสัญญากู้ยืมเงิน ๔๐๐,๐๐๐ บาทอย่างไร และที่โจทก์อ้างในคำฟ้องว่า วันที่ ๙ มิถุนายน ๒๕๒๕ จำเลยขอขึ้นเงินจำนองอีก ๒๐๐,๐๐๐ บาท รวมเป็น ๖๐๐,๐๐๐ บาทนั้น มีความเกี่ยวข้องกับหนี้ตามสัญญาแลกเช็คเป็นเงินสดเพียงใด ฟ้องโจทก์จึงเคลือบคลุมนั้นปรากฏว่า จำเลยให้การถึงเหตุที่อ้างว่าคำฟ้องโจทก์เคลือบคลุมแต่เพียงว่าโจทก์จะเป็นนิติบุคคลจดทะเบียนที่ไหนกับใคร เมื่อไรโจทก์ไม่ได้บรรยายให้ชัดเจนและทั้งโจทก์ก็ไม่ได้บรรยายว่าได้จดทะเบียนที่สำนักงานทะเบียนหุ้นส่วนบริษัทกรุงเทพมหานครกรมทะเบียนการค้า กระทรวงพาณิชย์ อันเป็นคนละเหตุกับเหตุที่จำเลยฎีกา จึงถือไม่ได้ว่าฎีกาของจำเลยข้อนี้เป็นข้อที่ได้ยกขึ้นว่ากันมาแล้วในศาลชั้นต้น ศาลฎีกาไม่วินิจฉัยฎีกาข้อนี้ให้ ส่วนที่ว่าโจทก์จะมีอำนาจฟ้องหรือไม่นั้น เห็นว่า โจทก์มีนายสมอางค์เย็นยิ่ง หัวหน้าฝ่ายสินเชื่อของโจทก์มาเบิกความประกอบรายชื่อกรรมการของโจทก์ตามหนังสือรับรองเอกสารหมาย จ.๑ และโจทก์ได้มอบอำนาจให้พยานฟ้องคดีนี้ตามเอกสารหมาย จ.๒ จำเลยไม่มีพยานมาสืบให้เห็นเป็นอย่างอื่น คดีจึงรับฟังได้ว่าโจทก์มีอำนาจฟ้องฎีกาจำเลยข้อนี้ฟังไม่ขึ้น
ที่จำเลยฎีกาว่า ที่ศาลอุทธรณ์ฟังว่าจำเลยกู้และรับเงินกู้ไปจากโจทก์ รวมทั้งฟังว่าจำเลยได้นำเช็คจำนวน ๒ ฉบับไปแลกเงินสดจากโจทก์เป็นข้อวินิจฉัยที่คลาดเคลื่อน จำเลยมีพยานหลักฐานที่จะนำสืบหักล้างนั้น ปรากฏว่าในชั้นอุทธรณ์ จำเลยอุทธรณ์เฉพาะปัญหาว่าจำเลยไม่ได้ทำสัญญาแลกเช็คเป็นเงินสดจากโจทก์จำนวน ๒๐๐,๐๐๐ บาทและจำเลยเสียค่าขึ้นศาลในชั้นอุทธรณ์ในทุนทรัพย์ตามจำนวนเงินในเช็คและดอกเบี้ยรวม ๒๗๐,๓๖๓ บาท เท่านั้น ดังนั้น ปัญหาว่าจำเลยได้กู้เงินและรับเงิน ๔๐๐,๐๐๐ บาท ไปจากโจทก์หรือไม่ จึงยุติตามคำพิพากษาศาลชั้นต้นแล้ว แม้ศาลอุทธรณ์จะวินิจฉัยว่าจำเลยได้กู้และรับเงิน ๔๐๐,๐๐๐ บาท จากโจทก์ ก็ถือไม่ได้ว่าเป็นข้อที่ได้ยกขึ้นว่ากันมาแล้วในศาลอุทธรณ์โดยชอบ จำเลยจะยกขึ้นฎีกาต่อมาไม่ได้ ศาลฎีกาไม่รับวินิจฉัยให้ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา ๒๔๙ คงมีปัญหาวินิจฉัยว่าจำเลยได้นำเช็คจำนวน ๒ ฉบับ สั่งจ่ายเงินฉบับละ ๑๐๐,๐๐๐ บาทไปแลกเงินสดจากโจทก์หรือไม่ โจทก์มีนายสมอางค์ หัวหน้าฝ่ายสินเชื่อของโจทก์มาเบิกความประกอบเอกสารได้ความว่า วันที่ ๙มิถุนายน ๒๕๒๕ จำเลยทำสัญญาแลกเช็คเป็นเงินสดจากโจทก์ในวงเงินครั้งละไม่เกิน ๒๐๐,๐๐๐ บาท ให้ค่าตอบแทนในอัตราร้อยละ ๒๑ ต่อปีตามเอกสารหมาย จ.๕ จำเลยนำเช็ค ๒ ฉบับ สั่งจ่ายเงินฉบับละ๑๐๐,๐๐๐ บาทมาแลกเงินสดจากโจทก์ ตามเอกสารหมาย จ.๖ โดยจำเลยได้จดทะเบียนจำนองที่ดินและสิ่งปลูกสร้าง โฉนดเลขที่ ๘๘๗๒ ตำบลสี่แยกมหานาค (ดุสิต) อำเภอดุสิต กรุงเทพมหานคร ไว้แก่โจทก์เป็นประกันหนี้ตามเอกสารหมาย จ.๑๒ จ.๑๓ เมื่อเช็คทั้งสองฉบับถึงกำหนดโจทก์นำไปเรียกเก็บเงิน ธนาคารตามเช็คปฏิเสธการจ่ายเงิน ให้เหตุผลว่า โปรดติดต่อผู้สั่งจ่าย ตามเอกสารหมาย จ.๗ ถึง จ.๑๐จำเลยไม่มีพยานนำสืบโต้แย้งให้เห็นเป็นอย่างอื่น ข้อเท็จจริงฟังได้ดังโจทก์นำสืบว่า จำเลยนำเช็ค ๒ ฉบับไปแลกเงินสดจากโจทก์ฎีกาของจำเลยข้อนี้ฟังไม่ขึ้น
จำเลยฎีกาข้อต่อมาว่า การบอกกล่าวบังคับจำนองของโจทก์เป็นไปโดยไม่ชอบด้วยกฎหมายนั้น เห็นว่า คดีนี้โจทก์นำสืบว่า โจทก์ได้ส่งหนังสือบอกกล่าวบังคับจำนองไปยังจำเลยตามภูมิลำเนาที่จำเลยได้ให้โจทก์ไว้ และเป็นภูมิลำเนาที่ใช้ในการติดต่อระหว่างโจทก์และจำเลยเสมอมา ทั้งคำฟ้องของโจทก์ก็ระบุภูมิลำเนาตามที่โจทก์ส่งคำบอกกล่าวบังคับจำนองไป ส่วนคำให้การของจำเลยก็ระบุว่า จำเลยอยู่บ้านเลขที่ ๑๖๐/๑๖ ถนนกรุงเกษม ซอยตลาดผดุงเกษม แขวงสี่แยกมหานาค เขตดุสิต กรุงเทพมหานคร ตรงตามฟ้องของโจทก์ ย่อมแสดงให้เห็นว่าจำเลยมีภูมิลำเนาอยู่จริงตามคำฟ้อง และคำบอกกล่าวบังคับจำนองของโจทก์ หากจำเลยไม่มีภูมิลำเนาอยู่จริง จำเลยคงไม่ได้รับสำเนาคำฟ้องของโจทก์และยื่นคำให้การแก้คดีภายในกำหนด ดังนั้นจึงรับฟังได้ว่าโจทก์ส่งคำบอกกล่าวบังคับจำนองให้จำเลยทราบโดยชอบแล้ว ฎีกาจำเลยข้อนี้ฟังไม่ขึ้น
ส่วนที่จำเลยฎีกาประการสุดท้ายว่าประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา ๒๒๙ มิได้บัญญัติไว้เป็นเด็ดขาดว่า ผู้อุทธรณ์ต้องนำเงินค่าธรรมเนียมและค่าทนายความซึ่งจะต้องใช้แทนโจทก์ตามคำพิพากษามาวางศาลพร้อมอุทธรณ์ ทั้งเงินค่าธรรมเนียมดังกล่าวก็มิได้บัญญัติว่าหมายความถึงเงินค่าทนายความด้วย ศาลชั้นต้นชอบที่จะรับอุทธรณ์ของจำเลยนั้น เห็นว่าประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา ๒๒๙ บัญญัติให้ผู้อุทธรณ์ต้องนำเงินค่าธรรมเนียมซึ่งจะต้องใช้แก่คู่ความอีกฝ่ายหนึ่งตามคำพิพากษามาวางศาลพร้อมกับอุทธรณ์นั้นด้วย ดังนั้น ที่ศาลชั้นต้นสั่งให้จำเลยนำค่าธรรมเนียมที่จะต้องใช้แทนโจทก์กับค่าทนายความมาวางศาลก่อนโดยให้จำเลยชำระภายใน ๗ วัน มิฉะนั้นจะไม่รับอุทธรณ์คำสั่งดังกล่าวชอบด้วยกฎหมายเพราะค่าธรรมเนียมดังกล่าวนั้นหมายความรวมถึงค่าทนายความที่ศาลสั่งด้วย ซึ่งจำเลยต้องนำมาวางพร้อมอุทธรณ์ ฎีกาจำเลยข้อนี้ฟังไม่ขึ้นเช่นกัน
อนึ่ง ที่จำเลยเสียค่าขึ้นศาลในชั้นฎีกาเต็มตามทุนทรัพย์ที่ฎีกานั้น เมื่อศาลฎีกาไม่รับวินิจฉัยฎีกาบางข้อของจำเลย จึงต้องคืนค่าขึ้นศาลชั้นฎีกาให้แก่จำเลยบางส่วนโดยคงให้เหลือไว้ตามจำนวนทุนทรัพย์เท่าที่ศาลฎีการับวินิจฉัย
พิพากษายืน คืนค่าขึ้นศาลชั้นฎีกาให้แก่จำเลยโดยคงให้เหลือไว้เท่าจำนวนทุนทรัพย์ ๒๗๐,๓๖๓ บาท ให้จำเลยใช้ค่าทนายความชั้นฎีกา๑,๐๐๐ บาท แทนโจทก์.
