แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
โจทก์ฟ้องขอให้จำเลยรับผิดตามสัญญาตัวแทนจำหน่ายสินค้าที่กำหนดให้จำเลยซึ่งเป็นตัวแทนต้องรับผิดต่อโจทก์ ในเมื่อผู้เช่าซื้อไม่ชำระค่าเช่าซื้อ จำเลยก็มีหน้าที่ชดใช้ให้โจทก์ตามสัญญา
โจทก์ฟ้องอ้างสิทธิตามสัญญาตัวแทน มีอายุความ 10 ปี
ข้อที่จำเลยมิได้ยกขึ้นต่อสู้ไว้ในศาลชั้นต้น และยกขึ้นว่ากล่าวในชั้นอุทธรณ์ศาลฎีกาไม่รับวินิจฉัย
โจทก์ฟ้องให้จำเลยรับผิดในฐานะเป็นตัวแทน การที่ศาลชั้นต้นและศาลอุทธรณ์วินิจฉัยให้จำเลยชำระเงินให้โจทก์โดยถือว่าข้อตกลงให้จำเลยชดใช้ค่าเช่าซื้อที่ค้างแทนผู้เช่าซื้อเท่ากับเป็นเบี้ยปรับฐานผิดสัญญาตัวแทน เป็นการวินิจฉัยให้โจทก์รับผิดชดใช้ตามที่ฟ้องไม่ใช่เรื่องนอกฟ้องนอกคำขอ
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า จำเลยที่ 1 ได้ตกลงขอเป็นตัวแทนจำหน่ายสินค้ารถยนต์ของบริษัทโจทก์รวมทั้งการให้เช่าซื้อด้วย ถ้าผู้เช่าซื้อไม่ชำระเงินค่าเช่าซื้อ จำเลยที่ 1 จะต้องรับผิดชดใช้เงินค่าเช่าซื้อที่ค้างให้บริษัทโจทก์ ต่อมานายเซี่ยมเล้งบ้านอยู่ในเขตที่จำเลยที่ 1 เป็นตัวแทนจำหน่าย ได้เช่าซื้อรถยนต์ไปจากโจทก์ 1 คัน โดยมีจำเลยที่ 3 และที่ 4 เป็นผู้ค้ำประกัน นายเซี่ยมเล้งค้างชำระค่าเช่าซื้อ โจทก์จึงบอกเลิกสัญญากับนายเซี่ยมเล้ง ต่อมานายเซี่ยมเล้งตาย โจทก์แจ้งให้จำเลยทั้งสี่ชำระหนี้แทนก็ไม่ชำระให้ ขอให้ศาลบังคับให้จำเลยทั้งสี่ชำระค่าเช่าซื้อที่ค้าง 103,500 บาท พร้อมทั้งดอกเบี้ย
จำเลยทั้งสี่ให้การว่า จำเลยที่ 1 ทำสัญญาตัวแทนกับโจทก์จริงจำเลยที่ 2 เป็นผู้แทนของจำเลยที่ 1 จำเลยที่ 1 เป็นผู้ค้ำประกันสัญญาเช่าซื้อรายนายเซี่ยงเล้งโดยจำเลยที่ 3 ที่ 4 ลงนามแทน จำเลยที่ 2 ที่ 3 และที่ 4 จึงไม่ต้องรับผิดเป็นส่วนตัว โจทก์ฟ้องเรียกร้องหนี้สินอันเกิดจากสัญญาเช่าซื้อ แต่โจทก์ไม่ได้อ้างสัญญาเท่ากับมิได้มีหลักฐานเป็นหนังสือ โจทก์จึงไม่มีอำนาจฟ้อง ฟ้องโจทก์ขาดอายุความ
ศาลชั้นต้นวินิจฉัยว่า จำเลยที่ 2 ที่ 3 และที่ 4 ไม่ต้องรับผิดเป็นส่วนตัวพิพากษาให้จำเลยที่ 1 ชำระเงิน 68,500 บาทพร้อมดอกเบี้ยให้โจทก์
จำเลยที่ 1 อุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน
จำเลยที่ 1 ฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า โจทก์ฟ้องให้จำเลยรับผิดตามสัญญาตัวแทนจำหน่ายสินค้าที่ทำไว้กับโจทก์ ไม่ได้ฟ้องโดยอาศัยสิทธิตามสัญญาเช่าซื้อ เมื่อตามสัญญาตัวแทนกำหนดให้จำเลยที่ 1 ซึ่งเป็นตัวแทนต้องรับผิดต่อโจทก์ในเมื่อผู้เช่าซื้อไม่ชำระค่าเช่าซื้อ จำเลยที่ 1 ก็ต้องมีหน้าที่ชดใช้ให้โจทก์ตามสัญญาซึ่งมีข้อตกลงนอกเหนือจากความรับผิดของตัวแทนตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 807 ถึง 816 เพราะไม่ใช่ข้อตกลงที่ขัดต่อกฎหมายอันเกี่ยวกับความสงบเรียบร้อย เมื่อโจทก์ฟ้องอ้างสิทธิตามสัญญาตัวแทน จึงมีอายุความ 10 ปี สิทธิเรียกร้องตามสัญญาตัวแทนยังไม่ขาดอายุความ
จำเลยฎีกาว่า ตามสัญญาตัวแทนบังคับไว้ว่า ในกรณีผู้เช่าซื้อไม่ชำระค่าเช่าซื้อตัวแทนและผู้ค้ำประกันจะต้องเป็นผู้ร่วมรับผิดชดใช้จนครบจำนวนแก่บริษัททันที และโจทก์ได้ให้จำเลยที่ 1 ค้ำประกันการเช่าทุกรายแสดงว่าโจทก์ไม่มีเจตนาจะให้มีการปรับฐานผิดสัญญาตัวแทน ฎีกาข้อนี้จำเลยที่ 1 มิได้ยกขึ้นต่อสู้ไว้ในศาลชั้นต้น และยกขึ้นว่ากล่าวในชั้นอุทธรณ์ ศาลฎีกาจึงไม่รับวินิจฉัยให้
โจทก์ฟ้องให้จำเลยที่ 1 รับผิดในฐานะตัวแทนด้วย ไม่ใช่ในฐานะผู้ค้ำประกันแต่สถานเดียว การที่ศาลชั้นต้นและศาลอุทธรณ์วินิจฉัยให้จำเลยที่ 1 ชำระเงินให้โจทก์โดยถือว่าข้อตกลงให้จำเลยที่ 1 ชดใช้ค่าเช่าซื้อเท่ากับเป็นเบี้ยปรับฐานผิดสัญญาตัวแทนนั้น เป็นการวินิจฉัยให้โจทก์ได้รับชดใช้ตามฟ้องนั่นเอง ไม่ใช่เรื่องนอกฟ้องนอกคำขอ
พิพากษายืน
