แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
มรฎก ที่ดิน ตรัสตีชื่อในโฉนดปกครองฝ่ายเดียว ตรัสตีทำผิดน่าที่
ย่อยาว
คดีนี้โจทย์จำเลยพิภาษกันด้วยเรื่องที่ดินมรฎก ๓ แปลง ได้ความว่า ย. ป. มีบุตร์ ๔ คน คือ อ. ช. แล ค. จำเลย กับ ร. บิดาโจทย์ ที่ดิน ๓ แปลงเปนของ ย.ป. ป.ตายก่อน ต่อมา ร.ตาย แล้ว ย.ตายตั้งแต่ ย.แล้ว ค.ได้ปกครองที่เหล่านี้มาหลายปี
ที่แปลงที่ ๑ เดิมมีเนื้อที่ ๒ ขนัด ต่อมา ค.ซื้อที่ติดต่ออีก ๑ ขนัด แล้วรับโฉนดรวมเปนที่เปลงเดียวกัน ลงชื่อตัวกับบุตร์แลสามี ศาลฎีกาวินิจฉัยว่าที่แปลงนี้ เดิมมีชื่อป. กับ ร. เมื่อ ป. ตาย ส่วนของ ป. ก็ต้องตกเปนของ ย. สามี ส่วนของ ร. เมื่อ ร.ตายก็ตกเปนของโจทย์ผู้บุตร์ ค.จะมีอำนาจในที่ดินนี้ได้แต่เพียงครึ่งเดียวซึ่งเปนส่วนที่รับมรฎก ย. การที่ ค.เอาชื่อตัวกับบุตร์แลสามีของตัวลงในโฉนดนั้น ก็ให้ผลแต่ฉะเพาะในส่วนของตัว หาเกี่ยวแก่ส่วนของโจทย์ไม่ ให้แบ่งส่วนซึ่ง ค.ซื้อใหม่ออกเสีย เหลือที่เดิม ๒ ขนัดให้แบ่งเปน ๒ ส่วน ให้โจทย์ส่วนหนึ่ง
ที่ดินแปลงที่ ๒ เปนของ ย.ป. ตั้งแต่ ป.แลย. ตายแล้ว ค.ได้ปกครองมาฝ่ายเดียวหลายปี ตัดสินว่า ขาดมรฎกแล้ว ไม่ควรแบ่ง
ส่วนที่แปลงที่ ๓ เปนของ ย.ป. ค.ขอรับโฉนดโจทย์คัดค้านแต่ไม่สำเร็จ ปรากฎว่า ย. ได้ทำพินัยกรรม์แบ่งที่แปลงนี้ให้โจทย์แลจำเลยกับบุตร์อื่น ๆ ย.ได้มองให้จำเลยปกครองส่วนของโจทย์ไว้ ให้โจทย์ เพราะโจทย์ยังเปนเด็กอยู่ การที่ค. ขอโฉนดลงชื่อสามี แลบุตร์ในโฉนดนั้น ไม่ชอบด้วยข้อความในพินัยกรรม์ ให้แบ่งที่ดินนี้ตามพินัยกรรม์
ส่วนเรื่องเงินผลประโยชน์จากที่ดินนั้น ให้คิดให้แก่โจทย์เฉภาะส่วนที่โจทย์จะได้ตามคำพิพากษานี้
เงินค่าทำศพ ศาลอุทธรณ์ข้าหลวงพิเศษตัดสินให้ยกเสีย เพราะหลักฐานจำเลยไม่พอนั้น ชอบแล้ว
