แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
ในกรณีที่โจทก์ยื่นร้องต่อศาลขอให้หมายเรียกบริวารจำเลยมาสอบถามเพื่อให้ปฏิบัติตามคำพิพากษานั้น ไม่จำต้องส่งสำเนาคำร้องของโจทก์ให้แก่ผู้ถูกเรียก
เมื่อผู้ร้องแถลงรับในรายงานกระบวนพิจารณาว่าตนเป็นบริวารของจำเลยเช่นนี้ ต่อมาผู้ร้องจะมายื่นคำร้องกลับคำว่าตนมิใช่บริวารจำเลยหาได้ไม่
การที่ผู้ร้องไม่ยอมลงลายมือชื่อในรายงานกระบวนพิจารณา หาทำให้รายงานกระบวนพิจารณานั้นเสียไปไม่ ในเมื่อศาลได้จดแจ้งเหตุที่ไม่มีลายมือชื่อผู้ร้องไว้ในรายงานนั้นแล้ว
ย่อยาว
คดีนี้ เดิมโจทก์ฟ้องว่าโจทก์เป็นเจ้าของกรรมสิทธิ์ที่ดินมีโฉนด ๑ แปลง ซึ่งมีห้องแถวปลูกอยู่โดยได้รับมรดก จำเลยได้ทำสัญญาเช่ากับโจทก์แล้วยังได้ปลูกบ้าน และให้บริวารปลูกบ้านลงในที่ดินหลายสิบหลัง ต่อมาโจทก์บอกเลิกการเช่าและบอกกล่าวให้จำเลยและบริวารออกจากที่เช่าของโจทก์ จำเลยได้ทำหลักฐานรับสภาพหนี้ยินดีจะขนย้ายไปพร้อมกับบริวาร แต่แล้วจำเลยและบริวารก็ไม่ยอมขนย้ายออกไป จึงขอให้ขับไล่จำเลยและบริวาร
ต่อมาโจทก์จำเลยทำสัญญาประนีประนอมยอมความ โดยจำเลยขออยู่ต่อไปอีก ๓๐ วัน นับแต่วันทำยอม พ้นกำหนดและจำเลยและบริวารจะออกไปจากที่ดิน ศาลชั้นต้นพิพากษาให้เป็นไปตามสัญญาประนีประนอมยอมความนั้น
พ้นกำหนด ๓๐ วันแล้ว จำเลยและบริวารไม่ยอมรื้อถอนสิ่งปลูกสร้างออกไปจากที่ดินของโจทก์ โจทก์จึงยื่นคำร้องขอให้เรียกจำเลยและบริวารมาศาล เพื่อให้บริวารปฏิบัติตามคำพิพากษา ศาลชั้นต้นมีคำสั่งให้หมายเรียกมา ถึงวันนัดวันที่ ๑๒กันยายน ๒๕๑๑ ศาลชั้นต้นจดรายงานกระบวนพิจารณาใจความว่า ได้สอบโจทก์แล้ว โจทก์กว่ายินดีให้บริวารจำเลยอยู่ต่อไปอีก ๓๐ วันนับแต่วันที่สอบถาม หากพ้นกำหนดไม่ออกไป ก็ขอให้จับกักขังต่อไป พวกบริวารทุกคนไม่มีผู้ใดยอมรับว่าจะออกไปในกำหนด บางคนแถลงขอเวลา ๑ ปี บางคนขอเวลา ๖ เดือน ศาลได้ชี้แจงให้บริวารจำเลยทุกคนทราบวิธีการบังคับคดีให้เข้าใจแล้ว บริวารจำเลยคงว่าไม่มีค่าขนย้ายบ้าง ยากจนบ้าง ยังหาที่อยู่ไม่ได้บ้าง ปรากฏว่าโจทก์ได้ลงชื่อในรายงานกระบวนการพิจารณาฉบับนี้ ส่วนจำเลยและบริวารไม่ยอมลงลายมือชื่อ ศาลได้บันทึกไว้
ต่อมาผู้ร้องรวม ๔๐ คนยื่นคำร้องว่า ผู้ร้องไม่ใช่บริวารจำเลยสัญญาเช่าระหว่างโจทก์จำเลยทำขึ้นโดยสมยอมกันเพื่อหาเหตุขับไล่ผู้ร้อง ผู้ร้องไม่เข้าใจว่าบริวารตามกฎหมายนั้นคืออะไร ขอให้ทำการไต่สวน แล้วยกคำร้องของโจทก์เสีย
ศาลชั้นต้นสั่งคำร้องนี้ว่า ตามรายงานกระบวนพิจารณาของศาลแสดงว่า ผู้ร้องทั้งหมดเป็นบริวารของจำเลยโดยไม่มีข้อโต้แย้ง จึงให้ยกคำร้อง
ต่อมานายป่า แซ่ล้อ ยื่นคำร้องใจความเช่นเดียวกับคำร้องของผู้ร้องทั้ง ๔๐ คน ศาลชั้นต้นสั่งยกคำร้องของนายป่า
ผู้ร้องทั้ง ๔๐ คนและนายป่าอุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน
ผู้ร้อง ๔๐ คน และนายป่าฎีกาว่า
(๑) ในการเรียกสอบถามเรื่องบริวาร จำเป็นจะต้องส่งสำเนาให้อีกฝ่ายหนึ่งหรือไม่
(๒) รายงานกระบวนพิจารณาฉบับลงวันที่ ๑๒ กันยายน ๒๕๑๒ ชอบด้วยกฎหมายหรือไม่ ผู้ร้องยกขึ้นให้โต้แย้งในภายหลังได้หรือไม่
(๓) การสอบถามเรื่องบริวารจะรับฟังเฉพาะคำร้องของโจทก์โดยไม่ทำการไต่สวนจำเลยและผู้ร้องก่อนจะได้หรือไม่
ศาลฎีกาเห็นว่า เมื่อศาลพิพากษาให้ขับไล่จำเลยออกจาที่เช่าศาลย่อมมีอำนาจบังคับบริวารของจำเลยนั้นได้ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา ๑๔๒(๑) วิธีการที่จะขอให้บังคับบริวาร ก็กระทำโดยโจทก์ทำคำร้องยื่นต่อศาล ขอให้หมายเรียกบริวารมาสอบถามเพื่อให้ปฏิบัติตามคำพิพากษาในกรณีเช่นนี้ไม่มีกฎหมายใดบัญญัติว่าจะต้องส่งสำเนาคำร้องของโจทก์ให้แก่ผู้ถูกเรียกและการที่ศาลหมายเรียกผู้ร้องมาสอบถาม ก็เพื่อให้โอกาสแก่ผู้ร้องที่แสดงอำนาจพิเศษของตนตามมาตรา ๑๔๒ (๑) แห่งประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง ครั้นผู้ร้องมาศาล ผู้ร้องก็มิได้แย้งว่าตนไม่ได้เป็นบริวารของจำเลย บางคนกลับขอผัดเวลาที่จะอยู่ต่อไปอีก ๑ ปี บ้าง ๖ เดือนบ้าง นอกนั้นคงอ้างว่าไม่มีค่าขนย้ายยากจนและหาที่อยู่ไม่ได้ เมื่อเป็นเช่นนี้ก็ต้องถือว่าผู้ร้องเหล่านี้ยอมรับว่าตนเป็นบริวารของจำเลย ภายหลังจะมากลับคำว่าตนไม่ใช่บริวารของจำเลยหาได้ไม่ การที่ผู้ร้องไม่ยอมลงชื่อในรายงานกระบวนพิจารณาลงวันที่ ๑๒ กันยายน ๒๕๑๒ ไม่ทำให้รายงานกระบวนพิจารณานั้นเสียไป ในเมื่อได้จดแจ้งเหตุที่ไม่มีลายมือชื่อผู้ร้องไว้ในรายงานนั้นแล้วตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา ๕๐ (๒)
พิพากษายืน
