แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
อำนาจหน้าที่ในการปราบปรามจับกุมผู้ทำผิดตาม พ.ร.บ.ปกครองท้องที่มีอยู่แก่กรมการอำเภอที่เป็นนายอำเภอ ปลัดอำเภอ และสมุหบัญชีเท่านั้น หาใช่ทั้งคณะกรมการอำเภอตาม พ.ร.บ.อื่นไม่
เจ้าพนักงานสรรพสามิตต์ไม่มีอำนาจหน้าที่จับกุมผู้ลักลอบเล่นการพะนัน เมื่อไปจับกุมผู้ลักลอบเล่นการพะนันมาได้แล้วหากจะเรียกร้องเอาสินบนจากผู้ถูกจับกุมโดยสัญญาว่าจะไม่จัดการเอาความผิดต่อไปก็ดี หรือได้รับเงินสินบนแล้วได้งดเว้นไม่รายงานการจับกุมส่งของกลางและตัวผู้ต้องหาต่อพนักงานสอบสวนเพราะเห็นแก่สินบนนั้นก็ดีก็ไม่มีความผิดตามกฎหมายอาญา ม.136,137,138
บรรยายฟ้องมาว่าจำเลยเป็นเจ้าหน้าที่มีอำนาจจับกุมปราบปรามผู้ทำผิดได้เรียกร้องเอาสินบนและรับสินบน ฯลฯ ขอให้ลงโทษตามกฎหมายอาญามาตรา 136,137,138 แล้ว จะมาร้องขออ้างให้ลงโทษตามมาตรา 127 ด้วยไม่ได้ เพราะไม่ตรงกับคำบรรยายฟ้องและขัดกับฟ้อง
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า จำเลยเป็นพนักงานสรรพสามิตต์ได้จับกุมผู้ที่ลักลอบเล่นการพนันแล้วจำเลยได้บังคับผู้ที่ถูกจับกุมให้หาเงินและทรัพย์สินมาให้จำเลยโดยจำเลยสัญญาว่าจะไม่จัดการเอาความผิดต่อไป พวกที่ถูกจับกุมหาเงินมาให้แก่จำเลยได้แล้วจำเลยก็งดเว้นไม่รายงานการจับกุมส่งของกลางและตัวผู้ต้องหาต่อพนักงานสอบสวนเพราะเห็นแก่สินบนนั้น
ศาลชั้นต้นเห็นว่าเจ้าพนักงานสรรพสามิตต์ไม่มีหน้าที่จับกุมปราบปรามผู้ทำผิดฐานลักลอบเล่นการพะนัน จึงลงโทษจำเลยตามกฎหมายอาญา ม.๑๓๖,๑๓๗,๑๓๘ ไม่ได้ ส่วน ม.๑๒๗ นั้น โจทก์เพิ่งยื่นคำร้องในภายหลังและ+ของโจทก์ที่บรรยายข้อเท็จจริงไว้ว่าจำเลยเป็นเจ้าพนักงาน จึงลงโทษตามมาตรานี้ไม่ได้
ศาลอุทธรณ์เห็นว่า แม้จำเลยจะเป็นคณะกรมการอำเภอตามมาตรา ๒๔ แห่งพ.ร.บ. ว่าด้วยระเบียบราชการบริหารฯ ๒๔๗๖ ก็ดีคดีก็ไม่ต้องด้วยมาตรา ๒๒(๒) แห่ง พ.ร.บ.นั้น เพราะ พ.ร.บ.ปกครองท้องที่ ๒๔๕๗ ตราไว้ชัดว่าเป็นหน้าที่..ฯลฯและกรมการอำเภอที่จะจับกุม จำเลยเป็นแต่คณะกรมการอำเภอหาใช่ตัวกรมการอำเภอไม่ ไม่มีกฎหมายบัญญัติว่าจำเลยมีหน้าที่จับกุมผู้ทำผิดเช่นเดียวกับกรมการอำเภอ แม้ข้อเท็จจริงจะปรากฎตามฟ้องก็ไม่มีผิดตาม ม.๑๓๖,๑๓๗,๑๓๘ แห่งกฎหมายอาญา ส่วนมาตรา ๑๒๗ ก็เห็นว่าไม่ตรงกับคำบรรยายฟ้อง จึงพิพากษายืน
ศาลฎีกาเห็นว่าประมวลวิธีพิจารณาอาญามาตรา ๗๘ ให้อำนาจพนักงานฝ่ายปกครองที่จะจับกุมผู้ทำผิดซึ่งหน้าโดยไม่ต้องมีหมายจับ คำว่า “พนักงานฝ่ายปกครอง” มาตรา ๒(๑๖) อธิบายว่า “หมายความถึงเจ้าพนักงานซึ่งกฎหมายให้มีอำนาจและหน้าที่รักษาความสงบเรียบร้อยของประชาชนให้รวมทั้ง ฯลฯ เจ้าพนักงานกรมสรรพสามิตต์ซึ่งตนมีหน้าที่ต้องจับกุมหรือปราบปราม” เห็นว่าไม่มีกฎหมายใดที่กำหนดตำแหน่งหน้าที่พนักงานสรรพสามิตต์ให้จับกุมปราบปรามผู้ลักเล่นการพะนัน จริงอยู่พนักงานสรรพสามิตต์อยู่ในคณะกรมการอำเภอ แต่พ.ร.บ.ปกครองท้องที่มุ่งฉะเพาะกรมการอำเภอเช่น ปลัดอำเภอ สมุหบัญชี หาใช่ทั้งคณะตามพ.ร.บ.อื่นไม่ เมื่อจำเลยไม่มีหน้าที่ ก็จะลงโทษตามกฎหมายอาญามาตรา ๑๓๖,๑๓๗,๑๓๘ หาได้ไม่ ส่วนมาตรา ๑๒๗ ศาลล่างก็วินิจฉัยชอบแล้วว่าจะรับพิจารณาให้ไม่ได้จึงพร้อมกันพิพากษายืนตาม ให้ยกฎีกาโจทก์
