แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
คำสั่งของศาลภาษีอากรที่สั่งในคำฟ้องของโจทก์ในต้อนต้นที่ว่า “รับคำฟ้อง หมายส่งสำเนาให้จำเลย ให้โจทก์นำส่งภายใน7 วัน” เป็นกรณีที่ศาลภาษีอากรสั่งว่าในการส่งหมายเรียกและสำเนาคำฟ้องให้แก่จำเลยให้ส่งโดยวิธีธรรมดาก่อน ส่วนคำสั่งศาลภาษีอากรที่สั่งต่อไปว่า “เนื่องจากจำเลยเป็นหน่วยราชการมีภูมิลำเนาแน่นอนการส่งหากไม่มีผู้รับให้ปิด” นั้น เป็นกรณีที่ศาลภาษีอากรได้สั่งไว้เป็นการล่วงหน้าว่า หากส่งหมายเรียกและสำเนาคำฟ้องแก่จำเลยโดยวิธีธรรมดาไม่สามารถที่จะทำได้ ก็ให้เจ้าพนักงานศาลส่งหมายเรียกและสำเนาคำฟ้องโดยวิธีอื่นตามที่บัญญัติไว้ในประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งมาตรา 79 วรรคแรก โดยการปิดหมายเรียกและสำเนาคำฟ้องไว้ณ สถานที่ทำการของจำเลย เมื่อปรากฏว่าเจ้าพนักงานศาลนำหมายเรียกและสำเนาคำฟ้องไปส่งให้แก่จำเลยแล้ว เจ้าหน้าที่งานสารบรรณของจำเลยไม่เต็มใจรับหมายเรียกและสำเนาคำฟ้องไว้ เท่ากับว่าการส่งหมายเรียกและสำเนาคำฟ้องโดยวิธีธรรมดาไม่อาจทำได้ เจ้าพนักงานศาลจึงปิดหมายเรียกและสำเนาคำฟ้องไว้ ณ สถานที่ทำการของจำเลย เมื่อวันที่ 24 พฤศจิกายน 2540 ดังนี้ จึงเป็นการส่งโดยวิธีอื่นตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 79 วรรคแรก มิได้เป็นการส่งหมายเรียกและสำเนาคำฟ้องตามข้อความในคำสั่งศาล ตามที่บัญญัติไว้ในประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 76 เมื่อศาลภาษีอากรมิได้กำหนดระยะเวลาการปิดหมายไว้ว่าจะให้มี ผลใช้ได้เมื่อใด ดังที่บัญญัติไว้ในประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 79 วรรคสองการส่งหมายเรียกและสำเนาคำฟ้องโดยการปิดหมายในคดีนี้ จึงมี ผลใช้ได้เมื่อกำหนดเวลาสิบห้าวันได้ล่วงพ้นไปแล้วนับตั้งแต่ วันปิดหมาย คือมีผลเมื่อพ้นวันที่ 9 ธันวาคม 2540 จำเลย ยื่นคำให้การเมื่อวันที่ 24 ธันวาคม 2540 จึงเป็นการยื่น คำให้การภายในกำหนดแล้ว
ย่อยาว
คดีสืบเนื่องมาจากโจทก์ฟ้องขอให้เพิกถอนการประเมินของเจ้าพนักงานของจำเลยในการประเมินราคาสินค้าที่โจทก์นำเข้าและให้จำเลยคืนเงินจำนวน 2,364,872.88 บาท พร้อมด้วยดอกเบี้ยอัตราร้อยละ 7.5 ต่อปี ของต้นเงิน 2,131,679.54 บาท นับแต่วันฟ้องจนกว่าจะชำระเสร็จแก่โจทก์
ศาลภาษีอากรกลางสั่งในคำฟ้องว่า “รับคำฟ้อง หมายส่งสำเนาให้จำเลย ให้โจทก์นำส่งภายใน 7 วัน เนื่องจากจำเลยเป็นหน่วยราชการ มีภูมิลำเนาแน่นอน การส่งหากไม่มีผู้รับโดยชอบให้ปิด ถ้าส่งไม่ได้ให้โจทก์แถลงเพื่อดำเนินการต่อไปภายในกำหนด 15 วันนับแต่วันส่งไม่ได้ หากไม่แถลงถือว่าโจทก์ทิ้งฟ้อง” ต่อมาเจ้าพนักงานศาลรายงานว่า เมื่อวันที่ 24 พฤศจิกายน 2540เจ้าพนักงานศาลได้นำหมายเรียกและสำเนาคำฟ้องไปส่งให้แก่จำเลยซึ่งมีภูมิลำเนาอยู่ ณ ถนนสุนทรโกษา เขตคลองเตย กรุงเทพมหานครแต่เจ้าหน้าที่งานสารบรรณของจำเลยไม่เต็มใจรับหมายเรียกและสำเนาคำฟ้อง เจ้าพนักงานศาลจึงปิดหมายเรียกและสำเนาคำฟ้องไว้ณ สถานที่ทำการของจำเลย
วันที่ 23 ธันวาคม 2540 จำเลยยื่นคำร้องขอขยายระยะเวลายื่นคำให้การไปอีก 30 วัน อ้างว่า จำเลยเพิ่งส่งหมายเรียกและสำเนาคำฟ้องไปให้สำนักงานอัยการสูงสุดเพื่อดำเนินการเมื่อวันที่16 ธันวาคม 2540 และจำเลยยังรวบรวมเอกสารหลักฐานต่าง ๆ ให้พนักงานอัยการ ทนายจำเลยไม่ครบถ้วน ศาลภาษีอากรกลางมีคำสั่งว่า ศาลสั่งในคำฟ้องเกี่ยวกับการส่งหมายครั้งแรกว่า เนื่องจากจำเลยเป็นหน่วยราชการมีภูมิลำเนาแน่นอน การส่งหากไม่มีผู้รับโดยชอบให้ปิดหมาย เมื่อจำเลยได้รับหมายเรียกและสำเนาคำฟ้องโดยวิธีปิดหมายเมื่อวันที่ 24 พฤศจิกายน 2540 จึงถือว่าจำเลยได้รับหมายเรียกและสำเนาคำฟ้อง อันเป็นการส่งตามข้อความในคำสั่งศาลตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 76 ซึ่งมีผลทันทีจำเลยยื่นคำร้องขอขยายระยะเวลายื่นคำให้การวันนี้ จึงเป็นกรณีที่ล่วงเลยเวลาแล้ว และกรณีไม่ปรากฏว่าจำเลยมีเหตุสุดวิสัยแต่อย่างใด ไม่อนุญาตให้ขยายระยะเวลายื่นคำให้การให้ยกคำร้อง
วันที่ 24 ธันวาคม 2540 จำเลยยื่นคำให้การต่อสู้คดี ขอให้ยกฟ้อง วันที่ 25 ธันวาคม 2540 ศาลภาษีอากรกลางมีคำสั่งในคำให้การของจำเลยว่า คดนี้ศาลมีคำสั่งในตอนรับฟ้องว่า เนื่องจากจำเลยเป็นหน่วยราชการมีภูมิลำเนาแน่นอน การส่งหากไม่มีผู้รับโดยชอบให้ปิด จำเลยได้รับหมายเรียกและสำเนาคำฟ้องโดยวิธีปิดหมายเมื่อวันที่ 24 พฤศจิกายน 2540 จึงถือว่าจำเลยได้รับหมายเรียกและสำเนาคำฟ้อง อันเป็นการส่งตามข้อความในคำสั่งของศาล ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 76 ซึ่งมีผลให้จำเลยต้องยื่นคำให้การภายใน 15 วัน นับแต่วันที่ได้รับหมายเรียกและสำเนาคำฟ้อง การที่จำเลยยื่นคำให้การในวันที่ 24 ธันวาคม 2540 จึงล่วงเลยระยะเวลาตามที่กฎหมายกำหนด และศาลได้มีคำสั่งในคำร้องฉบับลงวันที่ 23 ธันวาคม 2540 ไม่อนุญาตให้จำเลยขยายระยะเวลายื่นคำให้การ จึงไม่รับคำให้การจำเลย
จำเลยอุทธรณ์คำสั่งที่ไม่รับคำให้การต่อศาลฎีกา
ศาลฎีกาแผนกคดีภาษีอากรวินิจฉัยปัญหาตามอุทธรณ์ของจำเลยว่าการส่งหมายเรียกและสำเนาคำฟ้องให้แก่จำเลยโดยการปิดหมายไว้ ณสถานที่ทำการของจำเลยเป็นการส่งตามข้อความในคำสั่งของศาล ตามที่บัญญัติไว้ในมาตรา 76 แห่งประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งหรือเป็นการส่งโดยวิธีอื่นตาม มาตรา 79 วรรคแรกว่า คำสั่งของศาลภาษีอากรกลางที่สั่งในคำฟ้องของโจทก์ในตอนต้นที่ว่า”รับคำฟ้อง หมายส่งสำเนาให้จำเลย ให้โจทก์นำส่งภายใน 7 วัน”เป็นกรณีที่ศาลภาษีอากรกลางสั่งว่าในการส่งหมายเรียกและสำเนาคำฟ้องให้แก่จำเลยให้ส่งโดยวิธีธรรมดาก่อน คำสั่งศาลภาษีอากรกลางตอนต่อไปที่สั่งว่า “เนื่องจากจำเลยเป็นหน่วยราชการมีภูมิลำเนาแน่นอน การส่งหากไม่มีผู้รับให้ปิด” นั้น เป็นกรณีที่ศาลภาษีอากรได้สั่งไว้เป็นการล่วงหน้าว่า หากส่งหมายเรียกและสำเนาคำฟ้องแก่จำเลยโดยวิธีธรรมดาไม่สามารถที่จะทำได้ ก็ให้เจ้าพนักงานศาลส่งหมายเรียกและสำเนาคำฟ้องโดยวิธีอื่นตามที่บัญญัติไว้ในมาตรา 79 วรรคแรก โดยการปิดหมายเรียกและสำเนาคำฟ้องไว้ ณ สถานที่ทำการของจำเลย เมื่อปรากฏว่าเจ้าพนักงานศาลนำหมายเรียกและสำเนาคำฟ้องไปส่งให้แก่จำเลยแล้ว เจ้าหน้าที่งานสารบรรณของจำเลยไม่เต็มใจรับหมายเรียกและสำเนาคำฟ้องไว้เท่ากับว่าการส่งหมายเรียกและสำเนาคำฟ้องโดยวิธีธรรมดาไม่อาจทำได้ การที่เจ้าพนักงานปิดหมายเรียกศาลปิดหมายเรียกและสำเนาคำฟ้องไว้ ณ สถานที่ทำการของจำเลย จึงเป็นการโดยวิธีอื่นตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 79 วรรคแรก มิได้เป็นการส่งหมายเรียกและสำเนาคำฟ้องตามข้อความในคำสั่งศาล ตามที่บัญญัติไว้ในประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 76 แต่อย่างใดการส่งหมายเรียกและสำเนาคำฟ้องโดยวิธีอื่น จะมีผลใช้ได้ต่อเมื่อกำหนดเวลาสิบห้าวันหรือระยะเวลานานกว่านั้นตามที่ศาลเห็นสมควรกำหนดได้ล่วงพ้นไปแล้ว นับแต่เวลาที่หมายเรียกและสำเนาคำฟ้องได้ปิดไว้ ทั้งนี้ ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งมาตรา 79 วรรคสอง คดีนี้ศาลภาษีอากรกลางมิได้กำหนดระยะเวลาการปิดหมายไว้ว่าจะให้มีผลใช้ได้เมื่อใด การส่งหมายเรียกและสำเนาคำฟ้องโดยการปิดหมาย จึงมีผลใช้ได้เมื่อกำหนดเวลาสิบห้าวันได้ล่วงพ้นไปแล้วนับตั้งแต่วันปิดหมาย คือมีผลเมื่อพ้นวันที่ 9 ธันวาคม 2540 จำเลยยื่นคำให้การเมื่อวันที่ 24 ธันวาคม 2540 จึงเป็นการยื่นคำให้การภายในกำหนด ศาลภาษีอากรกลางมีคำสั่งไม่รับคำให้การของจำเลยเป็นการไม่ชอบ
พิพากษายกคำสั่งไม่รับคำให้การจำเลยของศาลภาษีอากรกลางให้รับคำให้การของจำเลยแล้วดำเนินกระบวนพิจารณาคดีต่อไป
