แหล่งที่มา : สำนักงานเลขานุการคณะกรรมการวินิจฉัยฯ
ย่อสั้น
คดีที่ผู้ฟ้องคดีทั้งสิบสองเป็นเอกชนยื่นฟ้องเจ้าพนักงานที่ดินจังหวัดระนอง ที่ ๑ อธิบดีกรมที่ดิน ที่ ๒ ผู้ถูกฟ้องคดี ซึ่งเป็นเจ้าหน้าที่ของรัฐ อ้างว่า ผู้ฟ้องคดีทั้งสิบสองเป็นผู้ครอบครองและทำประโยชน์ในที่ดินบริเวณริมคลองจวนผู้ว่าราชการจังหวัดระนอง โดยปลูกบ้านพักอาศัยในที่ดินบริเวณดังกล่าวต่อเนื่องกันมารวมระยะเวลา ๕๐ ปี โดยไม่มีผู้ใดคัดค้าน แต่เจ้าพนักงานท้องถิ่นมีคำสั่งให้ผู้ฟ้องคดีทั้งสิบสองรื้อถอนอาคารออกจากที่ดินบริเวณดังกล่าว และผู้ถูกฟ้องคดีที่ ๑ มีประกาศแจกหนังสือสำคัญสำหรับที่หลวง กำหนดให้ที่ดินที่ผู้ฟ้องคดีทั้งสิบสองครอบครองเป็นที่สาธารณประโยชน์ คำสั่งให้รื้อถอนอาคารและประกาศดังกล่าวไม่ชอบด้วยกฎหมาย ขอให้ศาลมีคำพิพากษาหรือคำสั่งเพิกถอนการออกหนังสือสำคัญสำหรับที่หลวงในบริเวณดังกล่าว ผู้ถูกฟ้องคดีที่ ๑ และที่ ๒ ให้การทำนองเดียวกันว่า เทศบาลเมืองระนองขอรังวัดออกหนังสือสำคัญสำหรับที่หลวงในที่ดินสาธารณประโยชน์หน้าจวนผู้ว่าราชการจังหวัดระนองเพื่อแสดงแนวเขตที่ตั้งในเขตเทศบาลเมืองระนอง จากการสอบสวนปรากฏว่าเป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดินประเภทพลเมืองใช้ร่วมกัน อยู่ในหลักเกณฑ์ที่จะออกหนังสือสำคัญสำหรับที่หลวงได้ เห็นว่า แม้คดีนี้ผู้ฟ้องคดีทั้งสิบสองจะมีคำขอให้เพิกถอนการออกหนังสือสำคัญสำหรับที่หลวง (น.ส.ล.) ที่ทับซ้อนกับที่ดินของผู้ฟ้องคดีทั้งสิบสอง แต่เหตุแห่งการขอให้เพิกถอนคำสั่งดังกล่าว ผู้ฟ้องคดีทั้งสิบสองอ้างว่าผู้ฟ้องคดีทั้งสิบสองเป็นผู้มีสิทธิครอบครองที่ดินพิพาทและหนังสือสำคัญสำหรับที่หลวงออกทับที่ดินของผู้ฟ้องคดีทั้งสิบสอง จึงมีประเด็นต้องวินิจฉัยว่าที่ดินพิพาทเป็นที่ดินของผู้ฟ้องคดีทั้งสิบสองหรือเป็นที่ดินของรัฐ ดังนั้น เมื่อพิจารณาความมุ่งหมายของผู้ฟ้องคดีทั้งสิบสองในการใช้สิทธิทางศาล ก็เพื่อให้ศาลมีคำพิพากษารับรองคุ้มครองสิทธิในที่ดินของผู้ฟ้องคดีทั้งสิบสอง กรณีจึงเป็นการโต้แย้งสิทธิในที่ดิน แม้ผู้ฟ้องคดีทั้งสิบสองจะตั้งรูปเรื่องในการฟ้องคดีโดยมีคำขอให้ผู้ถูกฟ้องคดีทั้งสองเพิกถอนการออกหนังสือสำคัญสำหรับที่หลวง (น.ส.ล.) บนที่ดินของผู้ฟ้องคดีทั้งสิบสอง ก็เป็นเพียงผลของการวินิจฉัยประเด็นข้อพิพาทเกี่ยวกับสิทธิในที่ดินพิพาทว่าเป็นที่ดินของผู้ฟ้องคดีทั้งสิบสองหรือที่สาธารณประโยชน์ กรณีจึงเป็นคดีพิพาทเกี่ยวกับสิทธิในที่ดิน อยู่ในอำนาจพิจารณาพิพากษาของศาลยุติธรรม
