แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
ที่ดินไม่มีโฉนด ทำกรมธรรมขายฝาก,แถลงต่อศาลยกให้เป็นสิทธิ์,ขอไถ่,กรรมสิทธิ์
ย่อยาว
โจทย์ฟ้องขอศาลให้บังคับจำเลยรับเงินไถ่แลคืนที่นาแก่โจทย์
ได้ความว่าเมื่อ พ.ศ.๒๔๕๘ ศ.สามีโจทย์ได้ทำหนังสือสัญญาเปนกรมธรรมต่ออำเภอขายฝากที่รายพิภาษซึ่งเป็นที่ไม่มีโฉนดแผนที่แก่จำเลย แล้วโจทย์ได้เช่าทำต่อมา ครั้น ศ.ตายโจทย์ไม่ส่งค่าเช่าจำเลยได้ฟ้องเป็นคนที่หนึ่งเรียกค่าเช่าแลขอให้ขับไล่ ในที่สุดโจทย์ทำคำแถลงยื่นต่อศาลว่าไม่มีเงินไถ่แลเสียค่าธรรมเนียม โจทย์ยอมยกให้เปนสิทธิ์แก่จำเลยแต่ศาลหาได้จัดการอย่างใดไม่ แลไม่ปรากฎว่าโจทย์ได้ทำสัญญายกที่ให้เปนสิทธิ์แก่จำเลยฤาได้เลิกถอนสัญญาขายฝากที่ได้ทำไว้ต่ออำเภอนั้นอย่างใด
ฎีกาเห็นว่า การที่โจทย์แถลงต่อศาลยอมยกให้เปนสิทธิ์แก่จำเลยนั้น หาใช่สัญญาฤาวิธีการซึ่งจะพึงเรียกว่าโจทย์ยกที่ให้เปนสิทธิ์แก่จำเลยตายกฎหมายไม่ เมื่อการยกให้มิได้ทำให้ถูกต้องตายแบบที่กฎหมายบังคับไว้ดังนี้แล้ว ก็ไม่มีผลใช้ได้สัญญาขายฝากนั้นคงเป็นสภาพเดียอยู่ จำเลยจะเอาเปนสิทธิหาได้ไม่ อนึ่งตั้งแต่ ศ.ขายฝากที่ไว้ก็ยังไม่ถึง ๑๐ ปี โจทย์ย่อมมีสิทธิไถ่ที่คืนได้ตามกฎหมายจึงตัดสินให้โจทย์ชนะคดี
