แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
พินัยกรรม์ฝ่ายเมืองนั้นแม้จะไม่ถูกต้องตามแบบตาม ป.ม.แพ่ง ฯ มาตรา 1658 ถ้าเป็นการถูกต้องอย่างพินัยกรรม์แบบธรรมดาแล้ว ก็ต้องถือว่าพินัยกรรม์นั้นสมบูรณ์ตามแบบธรรมดาไว้
พินัยกรรม์มีรอยขีดฆ่า แล้วมิได้เซ็นชื่อกำกับไว้ ถ้าปรากฎว่าข้อความที่ขีดฆ่านั้นเป็นข้อหยุมหยิมเล็กน้อย ไม่ใช่ข้อสำคัญมิได้ทำให้เสียถ้อยกะทงความตรงไหนแต่อย่างใด เพียงเท่านี้ หาทำให้พินัยกรรม์ทั้งฉะบับนั้นเสียไปไม่คงถือว่าพินัยกรรม์ฉะบับนั้นมีผลสมบูรณ์อยู่
ในกรณีที่คู่ความมิได้ต่อสู้ไว้ การที่ศาลจะยกข้อกฎหมายอันเกี่ยวด้วยความสงบเรียบร้อยของประชาชนขึ้นอ้างเองนั้น ศาลย่อมกระทำในเมื่อเห็นสมควร มิใช่ว่าถ้าเห็นเป็นข้อกฎหมายอันเกี่ยวกับความสงบเรียบร้อย ฯลฯ แล้ว ศาลจะต้องยกขึ้นเองเสมอไป
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องขอให้ศาลแสดงว่า พินัยกรรม์ของนางสุดเป็นพินัยกรรม์ที่สมบูรณ์ให้โจทก์ได้รับส่วนแบ่งตามพินัยกรรม์
ตามรายงานพิจารณา จำเลยยอมรับว่าพินัยกรรม์ที่โจทก์นำมาฟ้องสมบูรณ์ชอบด้วยกฎหมาย คงเถียงแต่ว่าทรัพย์บางอย่างเป็นมรดกของนายสด ซึ่งนางสุดปกครองแทนจำเลย
ศาลชั้นต้นเห็นว่า แม้จำเลยจะรับว่าพินัยกรรม์สมบูรณ์แต่ปรากฎว่า พินัยกรรม์ฉะบับนี้มีการขีดฆ่ารวม ๓ แห่ง ไม่มีลายเซ็นกำกับ จึงไม่สมบูรณ์ พินัยกรรม์จึงเป็นโมฆะ พิพากษายกฟ้องโจทก์
โจทก์อุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษากลับ โดยแสดงว่า พินัยกรรม์ของนางสุดเป็นพินัยกรรม์ที่สมบูรณ์ ใช้ได้ตามกฎหมาย ห้ามจำเลยเกี่ยวข้องกับส่วนแบ่งของโจทก์ตามพินัยกรรม์
จำเลยทั้ง ๔ ฎีกา
ศาลฎีกาเห็นพ้องกับศาลอุทธรณ์ว่า ในกรณีที่คู่ความมิได้คัดค้าน การที่ศาลจะยกข้อกฎหมายอันเกี่ยวด้วยความสงบเรียบร้อยของประชาชนขึ้นอ้างได้นั้น ต่อเมื่อศาลเห็นสมควรซึ่งในกรณีแห่งคดีนี้ ผู้ตายได้ทำพินัยกรรม์ไว้ เพื่อประสงค์มิให้ทายาทแตกร้าวทุ่มเถียงในกองมรดกกัน ก็ไฉนเล่าจะยกเอาความสงบเรียบร้อยขึ้นมาเป็นข้อทำลายพินัยกรรม์ ตรงกันข้ามการยกเหตุเช่นนี้ อาจไม่ยังความสงบเรียบร้อย การวินิจฉัยแบบแห่งเอกสารนั้นควรจะให้บังเกิดผลสมตามความประสงค์ของผู้ทำ ดีกว่าที่จะทำลายเสีย ฉะนั้นที่พินัยกรรม ปลัดอำเภอหาได้เขียนด้วยตนเองไม่ก็ตาม ก็พอจะอนุโลมเข้าแบบพินัยกรรมธรรมดาได้ ส่วนข้อขีดฆ่า ๓ แห่งในพินัยกรรม์ไม่มีเซ็นชื่อกำกับนั้น ก็เป็นข้อหยุมหยิมเล็กน้อย ไม่ใช่ข้อสำคัญ เช่น ขีดฆ่า คำมหาชน แล้วเติมคำว่า ฝ่ายเมืองซึ่งเป็นแบบพินัยกรรม์และขีดฆ่าเลข ๘ คงเหลือแต่ ๑ งาน จะให้คงไว้ ๘๑ งานย่อมเป็นไปไม่ได้ ทั้งเนื้อที่ก็ปรากฎในโฉนดอยู่แล้ว ส่วนขีดฆ่าคำว่า ” เด็ก ” นั้นก็ไม่ได้ใจความว่ากระไร นอกจากผู้เขียนตั้งใจเขียนนางสาวไม้ แต่เขียนเป็นเด็กไป ถ้อยคำเหล่านี้มิได้เสียเนื้อถ้อยกระทงความตรงไหนแต่อย่างใด พินัยกรรม์ฉะบับดังกล่าวจึงมีผลสมบูรณ์
จึงพิพากษายืนตาม
